uMthunywa
Charles Dube
NGIKUTSHILO ngeviki ephelileyo ukuthi lolugwalo lutshengisa kusadliwa ngoludala. Kwakusaphilwa impilo yesidala lapho ilizwe lisazinzile abantwana behlonipha abadala kungakangeni umtshazo lo esiwubonayo sizwe ngawo ukuthi abantwana sebetshotshola behamba ngobusuku abazali belele. Nxa bekhangela abakudala babona kusiza isivunguzane esiza sithwele ububi obuchitha isizwa. Yikho nje ekuqaleni kogwalo sibona uMbengo Ncube lowakwakhe uMaNgwenya bekhathazekile emoyeni ngobubi lobu osebukhona endaweni yakwabo iHadlana.
Sekulendawo esikhona eduze lalapha, iMbijana, lapho osekugcwele khona abantu abayimihlobo etshiyeneyo belanda ukusebenza emgodini wemali. Ngokuxubana kwemihlobo kwenza abantu balahle imikhuba lamasiko abo. Imbijana le isilethe inguquko kubantu beHadlana yikho nje uMaNgwenya ethi kwakungenje lapha eHadlana. Bayavumelana laba ukuthi iMbijana yiyo eseyeza lokuguquka ngoba yeza lezizwe ngokuchaza kukaNcube. UMaNgwenya ugcizelela ukuthi yeza lezizwe ezingahloniphiyo.
Abantwana sebelala behamba ebusuku into eyayingenzeki kudala. Isimanga yikuthi sebelala behamba ebusuku bengawesabi umnyama. Lanxa belomntwana obizwa ngelikaSilobile uyatsho uNcube ukuba bona njengabantu beHadlana sebelobile okutsho ukuthi sebechithekile. Engxoxweni kaMbengo Ncube lomkakhe uMaNgwenya kuvela ibizo lentombazana engathandwayo esabelweni lesi, uNgenzile. UNgenzile lo ukhanya seduhise abantwana babantu abanengi ngokubathatha esiyabathuthela eMbijana lapha okugcwele khona impilo yokuxhwala.
Bayabuzana lapha uMbengo lowakwakhe ukuthi kanti yena umntakaVulela, uNgenzile phela ubevele evela ngaphi ephambana lelanga litshona? UNgenzile lo yintombazana esixhwale kakhulu okokuthi abazali abafisi ukuzwa kuthiwa ubonakale eduze kumbe emizini yabo ekhuluma lamantombazana abo. Lokhu kuvela sobala emazwini kaMaNgwenya lapho athi, “Angangenzi ngomntanami.” UmntakaMaNgwenya lo akhuluma ngaye nguSilobile.
Utsho njalo uMaNgwenya ukhulumela emnyameni ngoba uNgenzile lowo wayetshone khonapho emzini wakhe lomntanakhe amqakathekisayo uSilobile. Siyakuzwa lokhu nxa sifunda abantu abasetshwaleni bexoxa ngaye uNgenzile ukuba wayetshone khona koMbengo. UMbengo nxa esizwa owakwakhe esithi uNgenzile angamenzi ngomntanakhe kuyamkhathaza kakhulu aze azibuze imibuzo ngaphakathi kwakhe. Uzibuza kakhulu ukuthi uMaNgwenya engabe ubonani?
Uzibuza into eliqiniso angayaziyo ukuba liqiniso ukuthi kambe uNgenzile engabe utshone lapho na? Ye, siphundu kawuboni utshone khonapho emzini wakho Ncube. Uyaphambili ezibuza ukuthi yena uSilobile engabe eyisithutha esinjani? Kamuzwa ngani uNgenzile? Umntwana owayemisana lonina angatshona lomntanomuntu kulunge?
Siyafunda kuMbengo Ncube lapha ukuthi umthakathi angaze atheza lomuntu aqonde. Umfana wenyanga usesazi laye isimbo, ngenxa yokuthwala amayika. Umuntu oseke wabhonxulwa lisondo lembeleko engaxoxani lentombi?
Usedlule ukuba yintombi uNgenzile ngoba lokhu kutsho ukuba useke waba lomntwana ngakho kasamelanga atshone lentombi ngoba uzazifundisa okungalunganga. Njengoba ngitshilo sekungene umtshazo eHadlana ozechitha imizi ngabatsha asebehamba ngonyawo olutsha bephambana lalokho abakufundiswa ngoyisemkhulu laboninakhulu.
