KUVIKI ephelileyo siphethe isifundo sethu siqala ngokufunda ngokwakhiwa kwesibanjalo ngezabizwana zoqobo kusigaba Okhulumayo kubunye lebunengini.
1. Kuzo zonke izigaba isibanjalo esivumayo sakhiwa ngokuqalisa ngo –yi- esabizwaneni. Kusabizwana soqobo – mina kusigaba Okhulumayo isibanjalo ngu/yimi/. Ebunengini kusigaba Okhulumayo – thina – isibanjalo sivumayo ngu- yithi.
Esikunanzelela lapha yilokhu: Kuzo zonke izigaba isibanjalo esivumayo sakhiwa ngokuqalisa ngo – yi- esabizwaneni.
2. Isijobelelo sesabizwana u –na kamina kumbe thina siyalahlwa. Esabizwaneni esikhomba umuntu okukhulunywa laye lakusigaba 1 siqalisa ngo –ngu- kanje: Kusigaba Okhuluma laye kubunye: wena isibanjalo esivumayo /nguwe/. Ebunengini isabizwana ngulina, isibanjalo esivumayo ngu /yini/.
Kusigaba 1 isabizwana soqobo ngu /yena/, isibanjalo esivumayo ngu /nguye/. Okusobala yikuthi kuzo zonke izigaba nxa sisakha isibanjalo esivumayo isijobelelo sesabizwana soqobo u-na siyalahlwa.
3. Nxa silandula siqalisa ngo –a-, sibe sesigxumeka isakhi –si phakathi kwamalunga esibanjalo esivumayo. Izibonelo kusigaba Okhulumayo ubunye, isibanjalo esivumayo ngu/yimi/, esilandulayo ngu /ayisimi/ esisakha ngokulandela umthetho esisanda kukhuluma ngawo. Kusigaba
Okhulumalaye isibanjalo esivumayo ngu /yini/. Esilandulayo ngu /ayisini/ silandela umthetho esisanda kuwufunda.
Kusigaba 1, lanxa kukhonjwa okukhulunywa laye, sigxumeka isakhi – su- endaweni ka si-. Singakhohlwa ukuthi bakhona abalandula ngokusebenzisa u-aku-, lob aka-/kasu-kanje: Nguye: akusuye loba kasuye,Yini – akusini loba kasini. Yiso: akusiso loba kakusiso.