uMthunywa

Isabizwana senani

(b) UKWAKHIWA kwesabizwana senani ngesiqu u dwa. Lesi siqu sitsho khonokho kuphela hatshi okunye. Laso sisebenza njengo – nke njalo laso sibambana lesiqalo sesabizwana soqobo ukwakha isabizwana senani.

Isibonelo kusigaba 1 isiqalo sesabizwana soqobo ngu –ye obambana lesiqu sesabizwana senani u – dwa sithole isabizwana senani u – yedwa. Lokhu kwenzakala kanje: ye + -dwa > yedwa. Isigaba 4 isiqalo sesabizwana soqobo ngu –yo ebambana lesiqu sesabizwana senani u –dwa Sithole isabizwana senani u- yodwa.

© -bili, -thathu, -ne, -hlanu. Lezi ziqu zimele ubunengi kuphela. Izigaba 8, 10, zingasebenzisa izabizwana zenani ezifinyeziweyo. Izibonelo: izinkwa zozimbili > zombili, izimota zozinhlanu > zonhlanu.

Ukwakhiwa kwesabizwana senani usebenzisa isiqu sesithathu. Isiqalo sesabizwana soqobo + isivumelwano sesiphawulo + isiqu senani. Isibonelo: Isigaba 2 bo(na) + (a) ba + -bili > bobabili.

Isigaba 4 yo(na) + (e) mi + -thathu > yomithathu. Okusesibayeni kuyakhutshwa.

Singasetshenziswa njani emitshweni isabizwana senani.

1. Singandulela ibizo emutshweni. Bonke abantwana babuyile esikolo. Zozine inkomo zifohlile.
2. Singalandela ibizo emutshweni. Abantwana bonke babuyile. Izinja zontathu zihlatshiwe.
3. Singaba yinhloko yomutsho. Zombili zidlule lapha. Zonke ziyeza lamuhla.
4. Singaba ngumenziwa emutshweni. Umfana ubulele zonke. Uhlabe zone.