uMthunywa
UMBUZO ubani lobani azibuza wona ngowokuba, pho abafundi bazakwenelisa ukulungiselela kanye lokuloba imihloliso na uma kungela babalisi nanko phela kusobala ngamavidiyo asabalalayo awabafundi ababonakala besenza ukuganga okwehlukeneyo ezikolo.
Imihloliso eqakathekileyo kakhulu ekupheleni komnyaka, ngeyebanga lesikhombisa kumfundo yaphansi, eyebanga lesine kunye lelesithupha kumfundo yaphezulu.
Pho njengoba ababalisi bengabonwa ngitsho loba bekhwezelwe iholo labo, abafundi bazakwenzani lonyaka? Phela ukungalobi umhloliso kwalaba bafundi kuzahle kuphambanise inhlelo zonke nanku phela kuyabe kungela mpumela engatsho uma umfundi ezaqhubekela phambili kumbe njalo ezamele aphinde izifundo zakhe.
Lokhu kuyadanisa njengoba sebevele betshilo abeZimsec ukuthi imihloliso izaqala ukubhalwa ngenyanga kaMpalakazi. Phela umfundi uyabe elungiselele, wabala, wathenga lengwalo ezithile ukuze phela umhloliso umthole ehlome waphelela. Nxa lo umhloliso okhangelelwe ukuthi ulungiselelwe ungasalungiselelwanga njengoba abafundi bacina ukufunda ngenyanga kaMbimbitho, kambe kuthiwa bazabe behlolwani ke abafundi? Lokhu sikutsho ngoba sezivuliwe kodwa ababalisi kabakho ezikolo pho bazabhalani?
Ukumiswa kwezifundo ngenxa yobhubhane lwe-coronavirus olungene kwelakithi ngenyanga kaMbimbitho kubangele ukuthi abafundi basalele emuva kuzifundo zabo kungakho njengoba izikolo sezivuliwe bekumele kube yiso kanye isikhathi lapho ababalisi abazimisela khona emsebenzini wabo ukuze balungiselele abafundi babo imihloliso yokuphela komnyaka.
Kunje ezikolo ezinengi abafundi abakubanga lesine, bazibalela ingwalo zabo bebodwa nxa umbalisi ethe wangena ekilasini ufika nje athi yangayanga aziphumele ngoba ekhonona ngeholo.
Ababona ngezemfundo ngabe bayahlala phansi lababalisi bakhumisane umlotha babuyele ezikolo bayefundisa abantwana ngoba ngaphandle kwalokho sizazisola kwelakusasa abantwana laba sebeyizigangi.
Ababalisi labo bangephuleli izigodo endlebeni kabazwisise ukuthi izifiso zabo ngeke zifinyelelwe ngosuku olulodwa, kuzakuba luhlelo oluqhubekela phambili kodwa ekucineni kwakho konke bazahlekelela ngoba uHulumende wethu uzimisele ukuthuthukisa umkhonomi wethu uye kuzinga eliphakathi laphakathi kusiyafika umnyaka ka-2030.
