KUYADANISA ukubona umntwana esala ukuya esikolo kungela sizatho esiqinileyo.
Uthole umzali eseginqile ezama ukuthi aphelekezele umntanakhe nanku phela kungeke kwenze ukuthi amyekele ahlale endlini. Abantwana abandise ukwala ukuya esikolo ngabafundi abasakubanga laphansi kungakho-ke kuqakathekile ukuthi abazali badinge indlela yokukhulumisana labantwana bethole isizatho sokuba kungani umfundi esala ukuya esikolo.
Zisanda kuvulwa nje izikolo emalokitshini ekuseni nxa kuphakathi kweviki kuzwakala imikhosi ivela kunhlangothi ezehlukeneyo abantwana bekhala bengafuni ukuya esikolo.
Kuyenzeka ukuthi umfundi engabe esesaba ukuhlukuluzwa ngabanye abafundi, etshaywa ethathelwa ukudla. Nxa evuka ekuseni umfundi engacabanga lokhu kuphela usuke akhethe ukuhlala endlini engahambi esikolo.
Abanye njalo abafundi bayabe besala ukuhamba besesaba umbalisi ngokwakhe. Kungenzeka ukuthi umbalisi uyatshaya hatshi okokudlala, umntwana engaphambanisa kancane kumbe nxa engazwisisanga akutshelwayo aqale ahlatshwe ngempama.
Lokhu kwenza abantwana betshaywe luvalo nxa becabanga ngokuya esikolo.
Abazali akumelanga bakuthathe kalula ukuthi umntwana kafuni ukuya esikolo ngoba uyasizonda kodwa kumele badingisise izizatho baphange bazilungise ngoba umntwana elakho ukukhula engenelisi esikolo ngenxa yesenzo esilakho ukuvikelwa masinyane.
Lokhu kuyafana lasendlini, uthola ukuthi umntwana nxa ebuzwa ngolutho oluthile eqambe amanga. Okungenza umntwana eqambe amanga yikwesaba ukutshaywa. Abazali esikhathini esinengi bacabanga ukuthi ukukhuza umntwana yikumtshaya kanti cha, lokhu akusiqiniso. Yebo kulokutshaya umntwana umuntu emkhuza besekusiba lokutshaya umntwana okudlulisa amalawulo okuyabe sekusenza umntwana abe yisiqoqodo.
Nxa eqamba amanga uyabe ezama ukuzivikela nanku uyabe esazi ukuthi engalikhuluma iqiniso loba ephambanisile uzathethiswa.
Lokhu kuyafana njalo lasemsebenzini. Uthola ukuthi izisebenzi ziyabhejela ukukhuluma amanga ngoba zisazi kamhlophe ukuthi nxa zingakhuluma iqiniso ilanga liyazitshonela.
Kuqakathekile njalo ukuthi abantu bakhulumisane kuhle emsebenzini. Kuqakathekile njalo ukuthi abazali lababalisi bathole indlela yokukhulumisana labantwana, bengaze behwabhe.
Umuntu ohwabhayo nxa ekhuluma kahlonipheki kodwa uyesabeka. Abantu bandise ukuqhuqha nxa bethi bezixoxela umuntu abamesabayo engene.
Lokhu akulunganga. Abantu abanengi basuka banake ukuthi ukuhwabha yikho okuzabanika inhlonipho kumbe ukutshaya yikho okuzakwenza ukuthi bahlonitshwe kanti cha.
Kuyinto enhle ukuthi abazali balaye abantwababo besabancane nanku lesaga siyatsho ukuthi “isigogo sigoqwa sisemanzi”. Ekugoqeni isigogo abazali kumele benze lokhu ngobuciko obukhulu ngoba belakho ukukhulisa isiqoqodo ngendlela abayabe bekhulise ngayo umntwana.
Kuhle ukuthi umntwana nxa ethethiswa kumbe ekhuzwa anikwe isizatho esigcweleyo esokuba utshayelwani kumbe uthethiselwani.
