Ulimi lomumo…Izenzo eziveza ukudelela lokuswela ubuntu

25 Mar, 2021 - 00:03 0 Views
Ulimi lomumo…Izenzo eziveza ukudelela lokuswela ubuntu

uMthunywa

Siphathokuhle Ngulube
Salibonani bafundi. Ngithemba liphilile lapho elikhona njalo liyazilandela izifundo. Ngeviki ephelileyo sikhangele izinto esizenzayo emakhaya ezisuka zisenze sibe ngabantu abadelelayo esintwini. Okunye njalo kungaba yizinto esizikhupha emilonyeni yethu. Asiqhubekeni sikhangela ezinye zalezo zinto ezenza sisoleke emphakathini.

1. Lisesikolo endlini yokufundela. Umngane wakho uSihle akenzanga umsebenzi kambalisi. Umbalisi uyambiza ngolaka atsho lokuthi akaze logwalo lwakhe. Nxa ethi uyasukuma uSihle wena umdonse uthi akahlale phansi angayi kumbalisi. Umbalisi uqhubeka ekhwaza okumangalisayo wena uzwakale ungunguna ungaphumiseli ukuthi uthini.

Umbalisi asondele lapho elihlezi khona, nxa ethi uthatha umngane wakho ngempama wena uhle usukume ume phambili kombalisi uzwakale usithi, “Mbalisi! Umthetho welizwe uthi thina njengabantwana besikolo singatshaywa.”
Umbuzo uthi, izenzo zakho lezi zikuveza njengomuntu onjani phakathi kwabanye abantwana kanye lakumbalisi?

Nanku okungalunganga ngawe:
(a) Ukungenela indaba engaqondanga lawe, umbalisi ukhuluma loSihle wena usungenela. Wena nguwe osumela uSihle ezindabeni zakhe zesikolo. Ngezinye indlela utshelela uSihle eceleni njalo umkhuthaza ukuba adelele.

(b) Okunye njalo amalungelo uwasebenzisa ngendlela engafanelanga. Yebo uyakwazi ukuthi ukhona umthetho onjalo kodwa kuyadingeka yini ukuthi umngane wakho one ngabomo ethembe wona amalungelo? Amalungelo ayisiwo okumele umuntu azivikele ngawo esenza okubi.

(c) Okwesithathu indlela ophendula ngayo umbalisi wakho ayiqondanga, ikhomba indelelo enkulu. Umbalisi ufana nje lomzali wakho, kukhangelelwe ukuba ukhethe amagama nxa ukhuluma laye.

2. Lihambe esikolo esingumakhelwane lesakho isikolo. Kulemincintiswano yebhola. Libukele labangane bakho lokhe libanga umsindo liseqa lithabela iqembu lenu eselinqobile kodwa selithabe kakhulu laze langena enkundleni. Umbalisi wesinye isikolo abeselilanda ezolikhuza. Wena uzwakale usithi, “Mina angisoze ngikhuzwe ngumbalisi ongangifundisiyo, kahambe ayekhuza abantwana besakhe isikolo.”

(a) Lokhu kukuveza njengomntwana ongelambeko. Inkulumo yakho le isingaxhwalisa abanye abantwana kanti futhi isingenza ukuthi abantwana besikolo sakini bakhangelwe ngelinye ilihlo elibi. Ngalokho-ke isimilo sakho sesivele njengomuntu odelelayo nje.

Kuyavela-ke bafundi ukuthi izenzo zenu kwesinye isikhathi azithokozisi njalo zisiveza njengabantu abavela emakhaya angelanhlonipho. Asizameni ukwenza okukhangelelweyo emakhaya kanye lalapho nje esikhona. Singakhangelwa ngelihlo elibi emphakathini. Asihlanganeni ngeviki ezayo.

Share This:

Sponsored Links