uMthunywa
Sikumbuzo Dabengwa
Umbhalo oNgcwele encwadini yabaseKholose wesine kundima yetshumi lasikhombisa ithi: “Tshelani u –Akhiphasi lithi: Bona ukuba uyawuqeda umsebenzi owamukele eNkosini” Ibuye njalo endimeni yamatshumi amabili lantathu kusahluko sesithathu ithi: “Konke elikwenzayo kusebenzeni ngenhliziyo yenu yonke njengokusebenzela iNkosi hatshi abantu.”
Kambe siyayilandela yini imibhalo le bafundi ekwenzeni lasekuvunuleni kwethu? Buka abafundi nxa besiya kumbe bevela ezikolo bevunule ompompi abanamathela imbala ufice sekungokunye batayi! Abafana laba kubanzima ukuba bafunde ngoba isikhathi sokufunda basichitha besiyale lale ngesikhathi sokufunda bebukisa imvunulo yabo le.
Baphumelele yini impumela nxa isibuya? Asibali izingwane ezomqando ezigqokwa zigoqiwe zize ziyethiwa thozo esicholo sekhanda. Awu bandla! Kambe imvunulo yezikolo isuka ingasabukeki ngenxa yokuphanyekwa kwemihlobohlobo yezingwane. Lazo lezi ezesikolo ufica sezibhotshoziwe zalotshwalotshwa amabizo abantu abanotha kudala abafundi abathatheka ngabo.
Olunye ngolwehlisa amabhulugwe kusale kukhanya amathumbu angaphakathi. Kambe ukuvunula okunje kuyamphakamisa umfundi kumbe kumehlisa isithunzi? Angithembi ukuba umfundi waloluhlobo uyaphumelela ezifundweni. Ukuyengana ngalindlela kucina kusenza singalandeli imibhalo eyiyo esiqondisa imihla lamalanga bafundi. Kuyabonakala ukuba abafundi laba benzela ukuthabisa abangane bakhohlwe ukuba bazichithela isikhathi becabanga njalo besenza okungalunganga bekwenzela abanye.
Amantombazana wona amsulwa na? Kuyabonwa ukuba msulwa emantombazaneni? Bakhona abanye abathabisana ngokuquma banciphise imvunulo yesikolo ufice abakugqokayo sekukufitshane okwenyanyisayo. Uthi lanxa ehlezi abe ngulo oheha amajaha kanti injongo yokuya esikolo ingeyokuya funda. Awu lafa elihle bakwethu!
Limvunulo isilahlele abanengi kogoqwanyawo ngoba inengi liphetha selisenza okudlulisileyo singabalisi ngokuvunula kuphela. Ababalisi abasalalelwa. Inengi liyazikhupha ekufundeni uthole selileyinye imvunulo efihliweyo kuyiwa ebunandini obuhugela emigodini ongelamkhawulo.
Siyakhuza, siyakhalima bafundi abangabafana lamantombazana. Asilandeleni imithetho yezikolweni zethu hatshi eyamakhanda ethu funa silahleke. Imibhalo yebhayibhili ikubeka kucace ukuba sonke silenkonzo kulumhlaba esiyifunjathisiweyo okumele siyenze njalo siyiphelelise. Asenzeni okungumlandu womunye lomunye.
Umfundi kafunde aphelelise. Umbalisi abalise angabalisi. Umzali enze izimfanelo zakhe zokukhulisa lokubona ukuba imuli iyaqonda njalo abasakhula besiya ezikolo baya belandela imithetho njalo beze lempumela ezadala ukuphila okuhle kusasa. Asingalibali ukuba ukhona ongumahluleli wezenzo zethu hatshi abangane loluntu lomhlaba.
