Ulimi lomumo

26 Nov, 2020 - 00:11 0 Views
Ulimi lomumo Ijaha

uMthunywa

Sikhumbuzo Dabengwa
Siyaqhubeka njalo bafundi ngezifundo zethu zolimi lapho esikhangelelwe khona ukusebenzisa ulimi olufaneleyo ngomumo othile.
Kuviki ephelileyo besixoxa ngesiko lokuthathana, siveze sobala isisusa sesiko leli kanye lomlandu wejaha kanye lentombi.

Osekulandela-ke yikuba uyise wejaha akhethe isithunywa (umkhongi) siye kibo kantombi ukuba siyecela umlilo. Kukhethwa indoda ehloniphekayo, elesineke njalo ekwazi ukukhuluma.

Amagama amatsha
a) Ukuthathana
b) Amasiko
c) Insika
d) Ukukhombisa/ukukhomba/ukukhonjwa
e) Intombi
f) Ijaha
g) Ukwendisela
h) Insumbelume
i) Uganga
j) Ukucelwa
k) Imiqhina
l) Umkhongi
m) Ukucela umlilo

Sihlafuna udaba lokuthathana kwentombi lejaha abakhetha indlela yesiko yona eletha isithunzi kumphakathi.

Ukucelwa komlilo
Umkhongi ufika azethule ngohambo lwakhe, uyazehlisa, lanxa engumuntu onothileyo kufanele abelesineke, ancenge nxa kufanele, alabhele, acele baze bathambe abazali nxa kade besala. Phela kungumkhuba ukuba abakibo kantombi baqale badle inja ngendaba yaloluhlobo.

Izintombi ziyabizwa ukuze zibuzwe mathupha ngesithunywa lesi. Nxa belwazi udaba lwesithunywa lesi bayavuma lokho ahamba ngakho kusenzelwa ubufakazi kusasa.

Loludaba alubi ngolomzali yedwa. Uyise wejaha uyabiza abafowabo ukuba bazemlalelisa loludaba bamsize ekwendiseni intombi. Ngalelolanga umzali wentombi kakhulumi lutho kodwa izifiso zakhe zifunzwa abafowabo abayibo abamphathela loludaba. Ijaha liyabizelwa likhuphe imfanelo ezidingakalayo. Ukubiza kuyatshiyana ngezigaba ngezigaba. Umkhongi uhamba ehlomile kulandela izidingo zakuleloguma.

Asihlanganeni kwelizayo bafundi siqhubeka ngenqubo yesiko lokuthathana.

Umthapho: Ulimi lwethu –Phineas N. Mnkandla

Share This:

Sponsored Links