Ulimi lomumo

19 Mar, 2020 - 00:03 0 Views
Ulimi lomumo

uMthunywa

Ukhuluma lobani, njani?

KULEZI insuku sokulolimi oluvame ukusetshenziswa ngabatsha. Abasakhethi ukuthi ulimi lolu balusebenzisa kubani kumbe ngaphi njalo njani. Lokhu kwenza abazali badangale emoyeni ngoba bekubona ukuthi lafa elihle ngoba umuntu ngumuntu ngobuntu. Omama, obaba, ogogo sebanikwa amabizo ayangisayo njalo angemukelekiyo esintwini. Uzwe umntwana esithi ‘utopi’ esitsho uyise omzalayo. Kumbe athi ‘umasande’ esitsho unina. Lokhu kuveza obala ukuthi ubuntu lolimi kuya kulahleka okutshengisa ukuthi imikhuba lamasiko ethu kuya kutshabalala intsha ayisakhethi amazwi lanxa ikhuluma labazali. Kuqakathekile-ke bafundi ukuthi sibuyele emuva sisebenzise ulimi olwamukelekileyo esintwini.

Ake sikhangele izinkulumo ezingaphansi eziyisibonelo salokho okuvezwe ngaphezulu.

1. Umngane womntanakho ufika endlini yakho efisa ukubona umngane wakhe. Nansi ingxoxo yakho laye.

Sizwe: Salibonanani Masalu.

MaMoyo: Sakubona mntanami, ngingakunceda ngani?

Sizwe: Eeeh Masalu ungaphi uBongani?

(i) Sithini ngolimi luka Sizwe?

(ii) Luveza similo bani ngaye?

(iii) Kambe yiluphi ulimi oluqondileyo obelukhangelelwe ukuthi alusebenzise edinga umngane wakhe?

2 Abafundi ababili baphuzile esifundweni nanzi inkulumo zabo lombalisi.

Owokuqala uthi: Ngiyaxolisa mbalisi ngokuphuza, ngesikhathi esizayo ngizaphangisa ukuze ngingatshiywa yibhasi.

Owesibili: Aah Mbalisi ngiphuzile ngiyakwazi kodwa akusintando yami ukuphuza ibhasi iphuzile besekumele ngenze njani, ngiphaphe yini?

(i) Phakathi kwabafundi bobabili nguphi umfundi otshengisa inhlonipho lobuntu. Utsho ngani?

(ii) Ucabanga ukuthi kungani umfundi wokuqala ephendule ngendlela aphendule ngayo?

3 Abafundi ababili balungiselela ukubhala imihloliso. Umphathisikolo ukhulume labo wabakhuthaza ukuba bafike bacele izimali ezizakhangela izindleko zaleyo mihloliso. Nampa abafundi ababili becela izimali.

Owokuqala: Mama ngiyananzelela ukuba kunengi elikukhangeleyo okudinga imali kodwa ngicela lingibhadalele izindleko zokubhala ezifuneka kuyonale iviki.

Owesibili: Mama lokhu kuyalehlula, kungcono ngizihlalele ngoba kudala ngakutshela ngemali efuneka esikolo eyokubhala imihloliso.

(i) Inkulumo zabafundi abaphezulu ziveza izimilo ezitshiyeneyo. Xoxa.

(ii) Zibaphatha njani abazali lezi zinkulumo?

Kunkulumo eziphezulu kukhona ulimi olungadingi ukusetshenziswa ebantwini abadala ngoba lungavezi inhlonipho lobuntu bomuntu. Ngalokho kuyavela ukuba kukhona ulimi olukhangelelweyo umntwana ekhuluma lomuntu omdala kulaye. 

Asizihloleni-ke bafundi ekukhulumeni kwethu kwansukuzonke.

Kuncidezelwe ngababalisikazi 

Sikhumbuzo Dabengwa — Milton High school

Siphathokuhle Ngulube — Emganwini High School

Sinikiwe Ndlovu — Phumula High School

Bongani Moyo — Khami Prison Secondary School

Virginia Mabhena — Sobukhazi High School

Nomagugu Tshabangu — Njube High school

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/JRD3VTT" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds