Siphathokuhle Ngulube
Ngesiko laMaNdebele ikhona indlela okukhangelelwe ukuthi umntwana oyintombazana akhuliswe ngayo. Zinengi izinto ezikhangelelweyo emntwaneni oyintombazana ngoba phela kukhangelelwe ukuthi uzakhula abe ngumama wakusasa. Abadala babathi, “umuzi ngumama”.
Ngalokho — umntwana oyintombazana kufanele abe lamakhono athize azamenza abe ngumama wakusasa oqotho. Esintwini umntwana oyintombazana ubesiba lobudlelwano kakhulu logogo ukuze phela abe efundiswa izinto ezithile eziphathelane lomama.
Zikhona izigaba ezibalulekileyo emntwaneni oyintombazana ezidinga ukuba athole usizo. Esinye isigaba esiqakathekileyo yisigaba sokuthomba kwentombi. Lesi yisigaba esibalulekileyo esidinga ukuba intombi ifundiswe ikwazi ukuthi iziphatha njani. Phela nxa ingafundiswanga isingayangisa okumangalisayo.
Isigaba lesi yiso lapho intombi eqala khona ubufazi. Kufanele ibekwazi indlela yokugeza, eyokuhlanza impahla, ukugqoka lokunye nje okunenginengi. Umzimba wentombi lawo uyaqala ukuguquka. Yiso isikhathi okufanele ifunde njalo ukuthi kufanele iziphathe njani phambi kwesilisa.
Ugogo esintwini uyayisondelela intombi ayifundise ukuhlala. Kanti ihlala njani intombi? Kumele izibuthe nxa ihlala ukuze phela kungacini kuvela impahla elihlazo engamelanga ibonwe nguye wonke umuntu.
Umfanekiso lo uthethwe ku-Bigstock
Abanye uyabona umuntu ethe mve uswele lokuthi ungene ngaphi. Hayi bafundi, intombi iyazibutha ihlale kuhle. Ukukhuluma lakho ngezinye zezinto ezifundiswa umntwana. Phela umama othanda ukuwawama ekhulumela phezulu akathandeki esigabeni. Ngakho ugogo uyayifundisa intombi ukuthi kumele ifunde ukukhuluma ngesizotha ikhethe amazwi.
Okunye njalo okubalulekileyo yikuthi intombi ifunde ukwenza imisebenzi ethile eyabomama. Phela umuntu ongumama kufanele akwazi ukuhlanza endlini, ukuhlanza impahla, ukupheka, ukuhlanza iguma ukunakekela imuli nje. Intombi engakwazi ukupheka ilihlazo kakhulu.
Ufice umuntu epheke isitshebo kodwa itamatisi likhangele nje lingathi alizange leqiwe ngamanzi. Okunye njalo ufice ifutha lamanzi kwehlukene nje emlonyeni kungahlabusi. Hayi bafundi. Lokhu asikukhangelelanga sibili.
Abanye benu bathi bona umuntu nxa efundile akudingeki ukuthi abekwazi zonke lezi izinto. Hatshi bafundi. Liyalahleka. Phela ukufunda akutsho ukuthi umuntu uzahlala esebenzisa imali kukho konke.
Kambe yona iyabe inganani? Ngalokho-ke umfundi kufanele afunde nje ukwenza yonke imisebenzi emele yenziwe zintombi. Kuhle-ke bafundi sibasondelele ogogo ngoba balusizo kakhulu ezimpilweni zethu. Abanye uyabezwa bethi ababazi ogogo kumbe uzwe bethi abakaze bababone. Akuqondanga konke lokhu ngoba phela bangumthombo wolwazi.
Asihlanganeni ngeviki ezayo bafundi!
