uMthunywa
P Mpofu
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi
Imbongi nguE Dube
UKHWATSHU yisenzukuthi esisetshenziswa nxa kukhulunywa ngokuvuka komuntu. Sasizwe abantu bethi, “Uvuke wathi khwatshu”, nxa ekade elele obukaBhuka.
Lapha imbongi ikhuluma ngogogo uSompani osephilile njalo emva kokuba ubesebangwa lezibi esengofayo. Ubeselandulwa ugogo uSompani kuthi labafikayo bezombona ukuthi angabe enjani bafikelwe lusizi olukhulu.
Umkhuhlane wahlasela ugogo uSompani wamthandanisa lecansi, khona lokhu kusitsho ukuthi ngenxa yokugula wayetshona elele ecansini sekungathi yikulithanda icansi kanti lokhu kubangelwa yikugula okukhulu.
Kathandananga lecansi kuphela uSompani kodwa wazaca (wacaka) kakhulu okokuthi omkhangeleyo wayesesenelisa ukubala imbambo zakhe ngenxa yokucaka lokho.
Nxa umuntu esegule kakhulu ubamathambothambo okungathi ungawabala ngalinye ngalinye.
Lapha imbongi isichazela ukuthi umgogodla kaSompani waba ngowengwenya xathu okutsho ukuthi wawusunjengowengwenya wona okhanya umathambothambo.
Amehlo kaSompani kuthiwa aba sesiphundu. Lokhu kwenzakala nxa umuntu esegule kakhulu. Amehlo ayatshona phakathi okungathi asesesiphundu.
Lesi yisitsho esisetshenziswa yimbongi etshengisa ukuthi wayesecake kakhulu ugogo uSompani amehlo esetshone phakathi sekungathi asesesiphundu.
Nxa esecake ngaleyondlela umuntu ngenxa yokugula uba angathi uselesiphongo kanti ephilile besingabonakali. Uyabe usumdlile umkhuhlane umuntu.
Kunjalo-ke ngogogo uSompani. Sekunjalo lwangena usizi lapha ekhaya. Nxa umuntu esegule kakhulu kungaselathemba, abambonayo kunye lezihlobo babalosizi olukhulu.
Imbongi ithi: “Izinyo laba yilihlo lentwala,” okutsho ukuthi ukuhleka kwaphela kwagcwala usizi lapha ekhaya. Akubonakalanga langilosi eyafikayo ukuthi kumbe yayinganceda iqede usizi olwalulapha ekhaya.
Abantwana lezizukulwane zikaSompani azifunzayo yena esaphilile bafulathela bamtshiya ngoba sebebona ukuthi akuselampilo kuye kodwa sebegcwele usizi.
Ngamanye amazwi kwasekunzima ukuthi bahlale ngoba ukumkhangela kuphela kwakubathelela usizi. Sekunjalo kwafika isangoma sakoNhlabathi.
Isangoma lesi kukhanya sabizwa laso ukuthi sizozama ukwelapha uSompani. Kulenkolelo yesiNtu lapha ekhaya ngoba kasizwa kuthiwa bamthwala bamusa esibhedlela.
Kuthiwa seza isangoma leso sigqize siphelele okutsho ukuthi sasigqize amayika lemithi yaso safika senza imithanithani yaso kodwa sabonakala silahla izandla.
Imbongi ithi sathetha singathethi leso sangoma kanti sasikhomba izifo ezazihlasela uSompani. Dukuduku, sesikhombe lezo zifo isangoma sambopha ngamalembu ayengabe elomuthi lapha lalaphaya emhlane kaSompani.
Zibona lokho iziwula ezingaziyo ukuthi kwakusenziwani zacabanga ukuthi wayeselungiselwa indlela eyokucina eyokufa.
Imbongi ithi, “Bhonxu wayelani?” Ngalokhu ukuthi ngesikhatshana unina wahle waphila waqina wathwala umgqomo wamanzi njengezolo. Wabuyela esimeni sakhe sakudala wagcoba umfuma lamakha uSompani.
Wayesesilile phela. Yikho nje imbongi iphenda inkondlo yakhe ngala amazwi: “Sompani kambe nguwe ntomb’endala?”
