uMthunywa
P Mpofu
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi Ziqoqwe
Imbongi ngu – A P N Godonga
IMBONGI esingayo lamuhla ikhuluma ngomuntu kumbe njalo yiyo ekhumbula ngensuku ezazimnandi kuye esezedlulayo.
Sezadlula loluju lwazo lezo nsuku. Sezikhatshana emuva lezo nsuku ezazimnandi. Ithi imbongi: “Ngikhumbul’endul’emuva khatshana le!” Sezedlula kudala lezo nsuku yikho nje sekuthiwa sezikhatshana le. Kungani imbongi ikhumbula lezo nsuku?
Iyasilandisela imbongi ithi endulo leyo kwakudliwa kodwa kungalinywa.
Ngamanye amazwi kutsho ukuthi ukudla kwakutholakala lula ngaleso sikhathi.
Isimanga yikuthi kuthiwa abantu babehamba nqunu, befaka imitsha, amabhetshu kunye lemisisi.
Izalukazi zazifaka amacholo ekhanda kuthi obaba bafake izidlodlo emakhanda.
“Laph’abantu babehamba nqunu khona, Babefak’imitsha, amabhetshu lemisisi. Amacholo lezidlodl’ emakhanda kukhona.”
Iphetha isigaba lesi imbongi ithi lapho kwakudliw’inyama khona.
Yayidliwa inyama kudala. Ilokudana imbongi nxa ikhumbula endulo okutsho ukuthi izinto seziguqukile, kazisafani lezolo. Konke obekukhona endulo akusekho khathesi.
Iyagcizelela imbongi ukuthi ikhumbula endulo khatshana le! Sekukude endulo ebilokuhle. Ithandani ngendulo limbongi?
Ithi amadoda ayehlala ephethe khona amawisa (induku) ezilamakhanda amakhulu, amahawu okuzivikela kunye lemikhonto yokuhlasela.
Liqhawe lindoda ngoba yayithanda ukuthwala izikhali zokulwisa abanye.
Yayilesibindi ngoba indulo le ayikhumbulayo yayigcwele izimpi kuhlala kulwiwa njalo ugcwalisa lokhu ngokuthi ukufa komuntu kwakuyinhlekisa.
Kwakungasinto eyesabekayo ehlasimulisa umzimba kodwa into yokudlala ngayo nje.
Ayelezibindi amadoda endulo njengoba kuthiwa ayedumela ingonyama (izilwane) ngezandla.
Amakhosi ayehlonitshwa endulo amazwi awo engaphikiswa.
Konke okwakusenziwa kwakusenzelwa inkosi.
Lamhlanje iyadana imbongi nxa ikhumbula endulo.
Konke okwakusenziwa endulo akusenziwa.
Amakhosi kawasahlonitshwa njalo akulalutho olwenzelwa inkosi njengezolo.
Iyaphindaphinda imbongi ukuthi ikhumbula endulo khatshana le! Kwakusenzekalani?
Kuthiwa intombi zazikhula zibe ngamaqhikiza. Insizwa lazo zazikhula zibengamajaha ziqinile.
Ngamanye amazwi akusekho lokhu. Akusela zintombi ngoba amantombazana esephanga amajaha besesebancane.
Akusela majaha aqinileyo ngoba izinsizwa lazo azisameleli ukukhula ziqine kodwa ziphanga ukwenza izinto ezingafanele zisesencane.
Imbongi ikhumbula insuku zendulo lapho amaxhegu ayefela empini bengawazi umhungo wamanina.
Amaxhegu endulo ayehlala edale engafuthwa yintuthu njengabakhathesi othola behlezi emkulwini lamanina befuthwa yintuthu.
Amadoda kumbe amaxhegu endulo ayengasidli isitshwala esiphekwe ngumdlezane, umama osanda kubeletha.
Kwakuzila ukuthi obaba bedle isitshwala esiphekwe ngumdlezane.
Iyakhala imbongi nxa ikhumbula ubuhle bendulo. “Ziyehl’ezimacons’ uma ngikhumbul’endulo.”
