uMthunywa
Ukuhlaziya izinkondlo kuyaqhutshwa
Ugwalo – Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe zahlelwa nguP Mpofu
Ugwalo ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguM S Siziba
Isihloko senkondlo – Lobhengula KaMzilikazi
Isihloko lesi sikubeka mgceke ukuthi uLobhengula uzalwa nguMzilikazi iNkosi eyiyo eyadabula isizwe sikaMthwakazi. UMzilikazi yena uzalwa nguMatshobana. Sizwile kuviki ephelileyo ukuthi uMzilikazi wasakha njani isizwe sikaMthwakazi evela eZansi Afrika lapho abalekela khona iNkosi yakwaZulu uTshaka, uNodumehlezi kaMenzi.
Ufika lapha kweleZimbabwe esesakhile isizwe ngezizwana ezinengi uMzilikazi. Ngemva kwesikhathi ibisidilika intaba. ULobhengula wamawaba uvuka ekudilikeni kwentaba uMzilikazi. Uba lithemba lakhe uMthwakazi kaZulu uLobhengula. Zathemba zonke izizwe kodwa kwanda ukwesaba nxa izizwe zibona umthunzi weNkosi lethunzi lezinyoni. Njengoba sikutshilo ngeviki ephelileyo inyoni lezi esezibonakala uLobhengula evuka entabeni ngabeLungu , amaBhunu asezodinga inotho kuleli elakithi ebelidumili ngomnotho omkhulu.
Imbongi iyayidumisa iNkosi yesizwe uLobhengula eyibiza ngelithi lidlozi lesizwe. “Lobhengula kaMzilikazi, dlozi lesizwe!” Siyezwa ukuthi uLobhengula waqhubeka ngomusa wamazi uZulu. UZulu laye wamhlonipha uLobhengula ngenxa yomusa wakhe kodwa zajinge zindisa kuphela inyoni okutsho ukuthi aqhubeka efika amakhiwa kuleli elakithi ngobunengi. Kusenzakala konke lokhu kuthiwa enye yezinyoni sibili umantengwane wakhala emini lebusuku esola. Yayibona l inyoni ukuthi ukuza kwabeLungu laba akukuhle kukhona abakujongileyo.
Lanxa bakhona abeNsundu ababesola ukubhuza kwabeLungu lokhu bona babezenza abalungileyo abangezanga bgobubi bekakisa amakhanda phansi sanyoka. Ukubhuza kwabamhlophe laba koBulawayo esigodlweni seNkosi uLobhengula kwenza isizwe esinsundu sakhonona, sakusola lokho. Kwaba lenzondo kwezwakala sesihwabha isizwe. Lwagobhoz ulaka luka Lobhengula lanxa wayetshengise umusa ekuqaleni. Esetshengisa ulaka uLobhengula ahlehlela emuva amaBhunu Kodwa phakathi kwakho konke lokhu kwanda ukuthumela izigijimi eNkosini.
Inyoni lezi njengoba zazilenjongo yokuhluthunela uMthwakazi umbuso zahlehla ngegunya zacija ezazo inzipho okutsho ukuthi babuthela balungiselela ukuhlasela isozwe sikaMthwakazi. Bakungisa izikhali zabo abamhlophe. Ebona lokhu uMthwakazi wahlokoma kaye wacija eyakhe imikhonto. Ngesikhatshana zajamela, uMthwakazi ngakwelinye icele, amakhiwa ngakwelinye. Kwasekuliwa lapho.
Ahlokoma amadoda zagiya izinsizwa lwathunqa uthuli kwaduma phansi. Yayinzima leyompi ngoba imbongi ithi kwanyikinyeka izihlahla kwaphela utshani. Zema izifula ukugeleza kwadana lawo umfula omkhulu odumileyo uTshangane.Ehluka ukudla amabutho kaMthwakazi yikho nje imbongi ithi zema inhliziyo zamnyama ukudla kwala. Wathula wonke umhlaba kwabusa ilihlo lendlebe. Yikho okusebenza kakhulu lokhu nxa kuliwa ilihlo ngoba ubona ngalo kuthi indlebe ulalele ngayo ukuzwa isitha.
Sima lapha lamhla sizayiphetha ngensuku ezizayo le inkondlo. Ifunde ngenye yezinkondlo ezilula ikakhulu nxa sikhangela kulezi ezeyeme kuzibongo zamakhosi
