Ukuhlaziya inkondlo

21 Feb, 2019 - 00:02 0 Views

uMthunywa

Ziqoqwe zahlelwa nguP Mpofu
Imbongi nguM S Siziba
Isihloko senkondlo — Lobengula KaMzilikazi

Inkondlo le ngenye engafakwa kuzibongo zamakhosi.

ULobengula wayeyinkosi yesizwe saMaNdebele ngemva kokukhothama kukayise uMzilikazi kaMatshobana.

UMzilikazi wayengaphansi kukakhokho kaLobhengula embusweni yena uTshaka.

Nxa silandela imbali sizwa ukuthi uTshaka wadabula isizwe esikhulu sakwaZulu.

Ngenxa yalokho sizwa kuthiwa wakhexhisa owangaphansi umNgisi lomBhunu. Abazanga bawuthakazelele umbuso kaTshaka amaNgisi lamaBhunu.

Imbongi isifundisa okuthile ngoLobhengula. Siyafunda ukuthi uLongengula wayengumntwana kaMzilikazi owayeyinkosi yamaNdebele.

Imbongi imethula njengeNkosi yamakhosi uLobhengula. Siyafunda ukuthi uTshaka iNkosi yakwaZulu yayingukhokho kaLobhengula embusweni.

Lokhu kungoba uMzilikazi uyise kaLobengula wayengaphansi kombuso kaTshaka. Wakhetha inotho uMzilikazi waselubhekisa enyakatho.

Siyakufunda kumbali ukuthi uMzilikazi wayekhokhela elinye ibutho likaTshaka owasiyahlasela laye athumbe izinkomo.

Ngelinye ilanga uMzilikazi wakhetha ukuthi abaleke lomhlambi wenkomo ezazizinhle ayezithumbile walubhekisa enyakatho. Esebaleke wadinwa wema. Wadabula esikhulu isizwe samaNdebele kaMzilikazi.

Ehamba endleleni elubhekise enyakatho uMzilikazi wayehamba ethumba izizwe ezazisendleleni yakhe. Kuthiwa wafukamela sasikhukhukazi zonke izizwe samaqanda.

Wazifaka ngaphansi kombuso wakhe zonke izizwe ayezithumba endleleni uMzilikazi.

Okunye esikuzwayo lapha yikuthi uTshaka wakha isizwe sakwaZulu. Lalamhla lokhu sithi Zulu sisitsho yena uTshaka.

Ukufa kwamthatha masinyane, ngalokho imbongi ithi kwala ukuba uTshaka agobele izinyoni zezulu.

Labo abayifundayo imbali kaTshaka bayakhumbula ukuthi wathi esifa uTshaka watshela abafowabo abambulalayo oMhlangana laboDingani ukuthi babengasoze balibuse ilizwe kodwa laliyobuswa zinyoni.

Inyoni lezo ezazitshiwo nguTshaka kwakungamaNgisi lamaBhunu. Wafa lingakathathwa zinyoni lelo lizwe.

Esesakhile isizwe samaNdebele kwasekufike amaNgisi kumbe amaBhunu esefuna ukuthumba ilizwe ngoba ebona inotho yezinkomo kanye lezenjiwayo igolide.

“Wafukamela sasikhukhukazi zonk’izizwe samaqanda: Zandiz’inyon’ezimhlophe samajub’ephokweni, Zibona phela yon’inotho yakhe yochago, inyama legolide.”

Wayelenkomo ezinengi uMzilikazi, kusengwa njalo kudliwa inyama. Phansi lapha kwakulenotho enkulu igolide. Konke lokhu amaBhunu akuhawukela.

Njengenkosi eyayilomusa wawemukela amaBhunu lawo kanti useyiphekele emoyeni. Kwandumona amaBhunu esefuna inotho leyo.

Wasakha isizwe uMzilikazi kazananza lutho lanxa amaBhunu ayesetshengisa umona.

Yadilika-ke intaba enguMzilikazi.

Njengesiko lesiNtu uLobhengula lo esingaye lamhlanje wathatha umbuso kayise.

Wabalithemba lakhe uMthwakazi kaZulu. Zathemba zonke izizwe kodwa kwanda ukwesaba lapho zibona umthunzi weNkosi lethunzi lezinyoni.

Babengasahlalisekanga abantu lanxa uLobhengula wayebusa ngenxa yamaBhunu la ayesezulazula phakathi kwabo.

Share This:

Sponsored Links