uMthunywa
Ugwalo – Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguN S Sigogo
Isihloko senkondlo — Lam’ Angisakufuni
SEZIZIMBI indaba lapha. Kuvela sobala lapha ukuthi abantu laba udaba lolu abangalo bebesethandweni, bethandana kodwa njengokuzwa kwethu lapha seziye zabola lezontambo ebezibambe loluthando.
Sokubuhlungu ngoba sokulokwalana phakathi kwalaba bantu abebethandana. Kukhanya lo esingamzwayo lapha nguye oqale ukwala lo okhulumayo lapha ngoba lo uthi, “Lam’angisakufuni”.
Usevuma laye ukuthi njengoba sekusobala ukuthi kasafunwa laye sokumele akubeke obala kulowo obeyisithandwa sakhe ukuthi laye akasamfuni. Utsho kanje nje ngoba lezontambo ebeziphethe olwabo uthando sezibolile, hlezi zaqamuka. Akusela lokho okubambe olwabo uthando. Akusela angakutsho lumuntu ngoba nanso lemiqhele kayisekho ebiyiyo ebitshengisa olwabo uthando. Kodwa kuthiwa njengamaluba esigodi uthando kaluphoxi.
Amaluba esigodi ahlala emahle ebukeka kanti lothando lalo ebuhleni balo kaluphoxi, luhlala luluthando oluhle nje. Kodwa lo okhuluma lapha uyasiqondisa ukuthi lanxa amaluba esigodi njengothando lungaphoxi konke kuyaphela ngemva kwesikhatshana nje. Kuyakukhulunywe lesi saga, “Keph’esihle kasidleli”, lapho sekubhubhe umuntu obeloncedo. Abantu besakhangelele ukuthi uzabanceda lowomuntu uphanga adlule.
Lapha-ke uqinisa ukuthi akumangalisi ukuthi uthando lwabo seluphelile ngesikhatshana ngoba kwakuvele kunjalo lezolo. Alusekho uthando ngoba kasaphathi lendebe zesithandwa sakhe ngoba kalusekho uthando.
Lo okhuluma lapha kukhanya lijaha lalo eselifike kusibanga sokuthi litshele isithandwa salo ukuthi lalo kalisamfuni. Lokhu kuvela lapha lelijaha selibetha ibizo lesithandwa salo esithiwa nguNontombi.
UNontombi libizo lomuntu wesifazane okutshengisa ukuthi lo okhuluma lapha ubelijaha lakhe kumbe umyeni wakhe. Uyakhuluma lo ujaha ukuthi uNontombi wakhe lo ulokukhuluma. Uthi elokukhuluma adonsele umoya wakhe lujaha emaweni. Emaweni kusematsheni atshelelayo okungamekiyo ngalokho-ke kutshengisa ukuthi uNontombi udonsela umyeni wakhe engozini. UNtombi lo usekhonzisa umyeni wakhe idlozi lengxenye okutsho ukuthi usemtshiyise ukukhonza amadlozi akwabo walandela awesithandwa sakhe.
Esemsuse kudlozi lakwabo nangu usemfulathela waze wangenwa ngumona. Uselenzondo ngoba esaliwe yisithandwa sakhe abesithembile. Uyagcizelela lumuntu ukuthi laye kasasifuni isithandwa sakhe:
“Ngisakufuni, lam’angisakufuni.” Ufuna sizwe isithandwa sakhe ukuthi laye kasasifuni ngempela ngokuphinda inkulumo yinye ethi, “Angisakufuni.” Uzondile kakhulu ngesithandwa sakhe lubaba ngoba useze esithuka ethi silima singavuni.
“Wen’lim’ungavuni.” Uthi laye kasasifuni isithandwa sakhe ngoba uzwile; ubuzwile ubuhlungu bokwaliwa.
Usevuma ngesitsho esithi, “Ukuwa kweny’indlu Kuvus’enye njalo”. Usevuma lumuntu ukuba waliwe kodwa useziduduza ngokuthi lanxa eyaliwe kodwa uzamthola omunye ozamthanda ngoba ukuwa kwenye indlu kuvusa eyinye. Usevuma ukuthi seluphelile uthando abelalo kulesi sithandwa sakhe esesimtshiyile ngalokho-ke usezazihambela yedwa ayezitshonela emangweni. Usesitshela isithandwa sakhe ukuthi kasiphume siphele emoyeni wakhe, kasithuthe ngoba laye akasasifuni.
Uthi kaluphele lothando phakathi kwabo ethi kasithuthe isithandwa sakhe ngoba laye kasamfuni, konke akuphuthe. Uzimisile ukuthi kaluphele loluthando aze afanise lokuthi ingani imibuso iyawa, pho yini khona ukwanga? Uthi kasihambe lesosithandwa sakhe lolimi lwaso olungazi ubuqotho leqiniso. Sekusobala ukuthi besingathembekanga leso sithandwa esingasafunwayo.
