uMthunywa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe Zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguN L Ngwabi
Isihloko senkondlo — Sif’Esaqeda Abakwethu
IMBONGI uNgwabi kayithandanga ukuthi ihle ibhadlaze lokho ekhuluma ngakho lapha. Ngalokho-ke bafundi kumele lifunde inkondlo le phose kabili ukuze lizwisise ukuthi imayelana lani.
Esihle esikunanzelele lapha yikuthi imbongi ikhuluma ngesifo esingumatshabalalisa esiqeda konke ngoba imbongi ikubeka sobala ukuthi ikhuluma ngesifo esaqeda bonke abakwabo. Yisifo bani lesi?
Nxa siqhubeka sifunda inkondlo sisehla layo ngasiqendu sinye ngasinye kuyavela ukuthi lesi sifo siyikufa.
Ukufa lokhu sokwaqeda zonke izihlobo zembongi. Imbongi ikubeka sobala ukuthi yayizelwe endlini efudumalayo okutsho ukuthi wayezelwe emzini lapho okwakunothwe khona besidla bengasweli lutho.
Babegqoka izigqoko ezingelambobo, lokhu kusitsho ukuthi imbongi ibonakele idatshukelwe yizigqoko kwakuyimihlolo.
Babengasweli lutho kwabo kwembongi besidla besutha, yikho nje imbongi ingathekisa ithi yayilulaza lona olundenda phezu kochago. Lokhu kufakaza inhlalakuhle imbongi eyayiphakathi kwakho. Yayibukwa ihawukelwa ngokuhlala kuhle imbongi. Lokhu ikufakaza ngesaga lapho isithi, “Ngiyingw’edla ngamabala.”
Yayingasweli lutho imbongi ihawukeleka ithola lokho ekufunayo ngoba yondlekile, igqoka kuhle, ingasweli lutho.
Ukudla kwakukunengi, isidla ukudla okulamafutha ize iwacenge ngoba ingawafuni. Ikubeka obala imbongi ukuthi yayizimukile njalo iyisidudla umafehlefehle, kambe isidlani okubabayo? Yayihlezi kuhle ingazi lutho ngenhlupheko. Yayingalwazi ulutho okuthiwa luhlupho. Dukuduku leso sifo esiyikufa esaqeda abakwabo samtshiya yedwa kwabo. Yasala obala isiyodwa imbongi kungasela engeyama kuye.
Isiyodwa imbongi ithi yatshiswa lilanga. Kunjalo umuntu engasala etshatshalazini kungela zihlahla ilanga liyamtshisa. Lapha yisitsho esisetshenziswa yimbongi iveza sobala ukuthi yafelwa yizihlobo zayo zonke yaswela loyedwa eyayingaphephela kuye nxa isilohlupho, sokufana nje lokusala egcekeni elingela zihlahla kutshisa bhe. Sezife zonke izihlobo zayo imbongi ithi yakubona ukuhlupheka okukhulu. Lokhu kuvezwa yisitsho esilandelayo:
“Ngazibon’izibunu zenyoka.” Leli lihaba eliveza uhlupho olukhulu imbongi eyaba phakathi kwalo. Yaboniswa ukufa imbongi; khona kuyisilo esidla singasuthi, umaginya engahlafuni. Yisingakethiso lesi esisetshenziswa ukutshengisa ukuthi kufa kwenzanjani umuntu. Kufaniswa lesilo sona esidla singasuthi, njalo siginya singahlafuni. Imbongi iyasitshela lesi sifo esiyikufa ukuthi isiyintandane ngenxa yaso. Imbongi ithi isifana lejuba lona elingelakibo ngoba laye usephelelwe yizihlobo zakhe zonke okutsho ukuthi kayisela kibo.
Izinto seziguqukile ngoba nanku imbongi eyayihlezi kuhle ingasweli lutho lamhlanje isiyisichaka sabantu kazana. Sekungani ilomsila okwenza badle beyinyonkoloza. Isikhala ngesifo lesi esesiqede abakwabo ukuthi silesihluku. Isifo lesi esingaziwayo sayitshiya ingelakho okudliwayo, ngalokho-ke imbongi ithi isiyikudla kwendlala yona esebenzela ukufa. Liqotho leli ngoba nxa ungasela kudla usulamba, okulandelayo yikufa.
Imbongi ithi ayikwazi kumbe sona sifo lokufa bayazalana yini ngoba kukhanya abehlukani lapho abayakhona.
Ikubeka obala ukuthi isifo yiso umathunywa ngoba sigwaza sinyenyela. Ngalokho ukufa nguyise wesifo ngoba khona kudla ngobuhwaba. Imbongi iphetha ngokukhalaza kusifo ukuthi siboke sisuthe phela.
