uMthunywa
SESIPHINDELA emuva ukuze sizwisise uHlelo lwesiNdebele. Lokhu sikwenza ngoba izifundo zethu ezedluleyo bezinxwanele ukunceda abafundi beviyo Lesine abebelungiselela imihloliso. Njengoba labo bafundi sebebhalile imihloliso yabo sokumele sibuyele emuva siyephakamisa abanye labo okuzathi kufika phakathi laphakathi komnyaka lekupheleni komnyaka babhale imihloliso yoHlelo.
Yini uHlelo? Igama elithi UHLELO litsho ukubunjwa lokusetshenziswa kolimi. Funda imitsho elandelayo: Isihlahla leso esiba lamahlamvu amanengi side. Igajana lakhe liyavuza. Uthethe sona isigqoko esimhlophe. Inkomo zonke zisele emadlelweni.
Kumutsho wokuqala igama isihlahla libizo. Leso yisabizwana sokukhomba buqamama. Amanengi yisichasiso esiyisiphawulo. Igajana yisinciphiso. Lakhe yisichasiso esiyibumnini, sitshengisa ukuthi igajana ngelikabani. Liyavuza yisenzo. Sona yisabizwana soqobo. Esimhlophe yisichasiso esiyisibaluli. Isichasiso esikhomba imibala yisibaluli. Inkomo libizo. Zonke yisabizwana senani esakhelwe kusiqu – nke. Emadlelweni yisandiso sendawo kumbe undaweni.
Amagama la: ibizo, isabizwana, isenzo, isandiso sendawo. Izichasiso ngamanye amagama asetshenziswayo ukutshengisa ukuthi ulimi lwethu lwesiNdebele lumi njani. Amagama la ayancedisana ukubumba inkulumo epheleleyo. Siwasebenzisa nsuku zonke nxa sikhuluma, njalo aqakathekile kakhulu ekufundeni ulimi ngoba ayasitshengisa ukuthi ulimi lwesiNdebele lubunjwe njani.
Okuzalandela yikutshengisa isakhiwo sohlelo lwesiNdebele lengcazelo yegama linye ngalinye ngamafitshane. Isibonelo: Usobizo. Yini uSobizo? Ligama elitsho ibizo kumbe isabizwana.
