Uncategorized

Phos’ elakho: Liguguda amasiko bantu abatsha

02 Aug, 2018 - 00:08 0 Views

uMthunywa

BAKWETHU injobo enhle isikelwa ensitha ithungelwe ebandla, ngakho angisoze ngitshaye inja ngifihle umphini kodwa ngifuna ukukhulula inkonyane isisinga ihambe lonina layo idle uhatshi. Angiqondanga ukuchothoza intsha kodwa ngiqonde ukuxwayisa ngempilo eseliyiphila lamhlanje kanye lendlela eselibulele ngayo ulimi kunye lokuguguda amasiko kaMthwakazi ngefeshini ezafikayo.

Abadala bathi amasiko aphethwe lulimi lwesizwe, kodwa isimanga yikuthi intsha yakhathesi sikhuluma ulimi abaluthi yi-slang, ekadeni lwalungabizwa ngokuthi yisiYemujakala ulimi lwamazimu. Pho amasiko angaphila ngaphi njengoba sehluthunelwe unina olulimi? Sesiphenduke intandane ngokuswela abalandeli abakhuluma ulimi lwesiNdebele.

Inengi lentsha etholakala emadolobheni ikakhulu koBulawayo kakho ongamuzwa ekhuluma isiNdebele esijulileyo njalo esilenhlonipho. Uzwa umfanyana ekhuluma lowesifazana okhulileyo omdala kulonina ethi, “Eh masalu, ufuna eziyangaphi ukhanya ubhayiza e-town. Ngena kwezeKasi eMganwini sivaye.”

Lokhu kuveza ukugugudeka kolimi kunye lokungahloniphi kwabatsha osokudale ukutshabalala kobuntu bukaMthwakazi. Njengoba abakhokheli bakusasa beyintsha kusobala ukuthi umuhlwa sungene waqothula ensikeni eyintsha yikho nje lenhlonipho ingasekho.

Ontanga bathi amasiko yizinto zakudala ezadlula lefeshini ngakho lenhlonipho kibo kusobala ukuthi seyadlula lefeshini. Uthola ijaha lentombi bethandelene emphakathini libalele bengagqize qhakala.

Ukuthandelana lokhu sebekwenza ifeshini kanti yibutshapha nje.

Ekadeni lokhu kwakungenziwa emphakathini ngoba bekufaniswa lehlazo elikhulu kakhulu. Izithandani bezicatsha ukuze zingabonakali emehlweni kaZulu ngoba wonke umuntu omdala ubengumzali kuye wonke umntwana njalo ehlonitshwa. Khathesi umzali sengokuzalayo njalo nguye yedwa ohlonitshwayo.

Inengi lamantombazana selathathwa luthuli lwamadube, ulithola ligqoke obuka udele, iziketi ezicina enhla yamadolo, lithi yifeshini. Konke lokhu kwakulihlazo endulo, imilenze yentombazana ibingabonwa ifana lenhlaka yotshani. Yikho nje izigigaba esezisenzakala kulezinsuku ezifana lokudlovwa kwamantombazana lazo zazingandanga.

Loba nje abanye abazali belivumela ukuba ligqoke obukudele laba kodwa okunye kufanele lizikhethele okuhle okuzalenza libe ngabazali abahle bakusasa.

Lani majaha yekelani ukona amasiko ngokuzendisela amantombazana lingavelanga ngoba libona ukuthi badubekile badinga indlela zokuziphilisa. Umthetho liyawazi kodwa lisuka liwephule lisenzela ukuninda ubuqaqa benu kumantombazana.

Njengoba abadala bethi udiwo lufuze imbiza, qaphelani ngoba lizakutsha okukamazokhela abantwabenu sebegila imikhuba efana lalokhu elikwenzayo.

Share This:

Sponsored Links