Uncategorized

Kukhunjulwa uMzilikazi kaMatshobana

07 Sep, 2023 - 00:09 0 Views
Kukhunjulwa uMzilikazi kaMatshobana Kukhunjulwa uMzilikazi kaMatshobana

Langelihle Moyo

UZULU ukhangelelwe ukuyakuthi gwaqa esigodlweni seMhlahlandlela kumkhosi omkhulu wokukhumbula lokuhlonipha inkosi uMzilikazi ozakubakhona ngoMgqibelo kuyonale iviki.
Isikhumbuzo lesi siqhutshwa minyaka yonke khonale eMhlahlandlela lapho okwafihlwa khona inkosi uMzilikazi, eqaqeni elibizwa ngokuthi kuseNtumbane duze lalapho okwangcwatshelwa khona uCecil John Rhodes.

Inkosi yakhothama mhlaka 9 Mpandula ngomnyaka ka-1868.
EMhlahlandlela kungamakhilomitha angu-22 nxa usuka koBulawayo usebenzisa umgwaqo we-Old Gwanda Road.

Ekhuluma lentatheli kaMthunywa, omunye wabaqoqi bombuthano lo, uMlungisi Madabudabu Tshabalala, uthe umkhosi ngowokukhunjulwa kanye lokuhlonitshwa kwamasiko, njalo uthe lonyaka ngumnyaka wesi-21 kukhunjulwa inkosi uMzilikazi.

Uthe emcimbini lo kuzabe kusenziwa okunengi okokuzithokozisa okugoqela ingoma zesintu lemigido yesintu, lembongi lokunye okunengi.

“Isikhumbuzo senkosi uMzilikazi siqhutshelwa eMhlahlandlela kusukela ngomnyaka ka-2000. Abantu besiNdebeleni abavame ukuhamba besithi bayabika enkosini, lokhu kuvame kakhulu ukwenziwa yimuli yakoKhumalo, abesikhosini,” kutsho uTshabalala.

Ubuye wakhuluma ngendlela uzulu okumele avunule ngayo mhlalokhu.

“Lapho esiyabe sikhona yindawo ehloniphekayo njalo ezilayo, ngakho-ke sixwayisa uzulu ukuthi nxa singena akuvunyelwa izicathulo njalo abasifazane kumele bagqoke okulenhlonipho. Amabhulugwe kawavunyelwa, besokusithi abesilisa abagqoke amabhetshu, ngokugcweleyo. Sithi thina gqokani imvunulo yesintu.

Besokusithi ukudla lakho kuyabe kungokwesintu okugoqela umnqutshu lotshwala besintu lenyama etshiyeneyo.”

Uthe lapho okuzabe kusenzelwa khona kumbe okuzabe kubuthenwe khona kubizwa ngokuthi yiNsika yeNkosi.

Le yindawo lapho inkosi uMzilikazi eyayiphumula khona ngaphansi kwesihlahla somkhaya. Uthe kuzabe kulezikhulumi ezinengi ezigoqela imuli yakoKhumalo esikhosini, izinduna zamabutho, izinduna ezisuka ezabelweni ezehlukeneyo, omama ababheke amatshitshi, labaqeqetshi bezamasiko abasuka endaweni ezitshiyeneyo.

Esephetha uthe ucela uzulu ahambise umbiko ufike kuye wonke umuntu.

“Silikhuthuza ukuthi lihambise ilizwi kuzo zonke indawo njalo sibuye ngobunengi. Labo abafisa ukuncedisa bavunyelwe.

“Ngokufisa kwethu sifisa ngabe uHulumende uyenza usuku lwamhlaka 5 Mpandula lube likhefu, ngoba lolu suku inkosi uMzilikazi yakhothama ngomnyaka ka-1868. Asambeni siyekhumbula inkosi uMzilikazi okaMatshobane kaMangethe yena owesikhosini owasuka koZulu lemuli yesikhosini yakoKhumalo lebutho lamaNguni wathola ubukhosi bamaNdebele ezansi ye-Zimbabwe ngomnyaka ka-1820,” kutsho uTshabalala.

Share This:

Sponsored Links