Uncategorized

Kukhuleliswe abafundi abangu-290 eMatabeleland South

18 Mar, 2021 - 00:03 0 Views
Kukhuleliswe abafundi abangu-290 eMatabeleland South

uMthunywa

Nkosilathi Sibanda
SOKUVELE ukuba kulabafundi abangu-290 esabelweni seMatabeleland South abakhulelisiweyo kukanti kulabangu-65 abendisiweyo kunyanga ezimbili nje kuphela futhi baleminyaka engaphansi kwengu-18.

Inengi labantwana abangamankazana kulesisabelo bayadlwengulwa, batshiywe bezithwele, isimo esesikhathaze lamalunga edale lephalamende ilizweni lonke.

Elizweni lonke kulabantwana besikolo abedlula i-5 000 asebekhulelwe, kusukela ngoZibandlela kusiya kuNhlolanja lonyaka.

Isabelo seMashonaland Central sikhokhele ngokuhlukuluzwa kwabantwana, nanko kulabantwana abangu- 4 475 asebezithwele, kwendiswa abangu- 1 436.

Isabelo seMat South silandele ngokutholakala kwamankazana angu-290 azithweleyo. Abangu-65 sebendile.

Bonke abantwana laba baleminyaka yokuzalwa engaphansi kwe-18.

Lokhu kuvezwe ngumphantintambo wogatsha lwabesifazane lengqubekela phambili uDokotela Sithembiso Nyoni, ngesikhathi ekhuluma ephalamende.

UDkt Nyoni uthe isizatho sokwanda kwamankazana azithwalayo sivela ekuthini abantwana bahlale isikhathi eside besemakhaya, beswela okokwenza ngesikhathi se-lockdown edalwe ngumkhuhlane we-Covid 19.

UDkt Nyoni uthe okuzwisa ubuhlungu yikuthi bonke abantwana laba balakho ukwehluleka ukuqhubekela phambili ngemfundo yabo.

“Lokhu kutsho ukuba amankazana angu-5 000 azalahlekelwa ngamathuba nxa bengasoke babuyele esikolo,” kutsho uDkt Nyoni.

“Okuzwisa ubuhlungu yikuthi bakhona asebendile bengakafikisi iminyaka eyedlula -18 yokuzalwa.

“Ngaphandle kokulahlekelwa ngamathuba, abantwana laba sebesengozini yokuhlukunyezwa ngamandla.”

UDkt Nyoni uchaze isikhathi se-lockdown ngokuthi silethe ukudubeka okukhulu kubomama lamankazana.

“Omama lamankazana yibo abahlukunyezwa kakhulu. Bazithola bekusimo esibi sokuphathwa ngochuku ngomkabo, abafowabo laboyise. Endaweni yokuthi bathole ukuvikelwa, bathola ukuhlukunyezwa.”

Uthe uhulumende uzaphathisa ngokukhuthaza abantwana abangamankazana ukuthi bengafihli nxa behlukunyeziwe.

“Umphakathi kumele ubekwazi ukuthi kulicala ukufihla ngokuhlukunyezwa kwabantwana.”

Uhulumende kubikwa uzaqinisa ukutholakala kwenhlelo ze-Victim Friendly Unit ezamukela indaba zokuhlukunyezwa emapholiseni.

Amankazana ahlukunyezwe ngesikhathi se-lockdown kubikwa ayehluleke ukufinyelela emapholiseni ngoba kungavunyelwa ukuhamba.

Ubuyanga, indlala lokuswela ukwelulwa ngabazali kungokunye kwezizatho ezibangela ukwanda kokuhlukunyezwa kwabazali.

Ekhuluma lephephandaba likazulu ummeli weMzingwane ephalamende uBrigadier Levi Mayihlome uthe uhulumende kancedise ukuba abantwana laba babuyele esikolo.

“Kuyisicelo sami ukuba sincedise abantwabethu babuyele esikolo nxa sebekhululekile, baphiwe lesikhathi sokuthi bamunyise.

Umongameli wenhlanganiso yeAssociation of Apostolic Churches in Zimbabwe uBishop Tsungai Vushe, oseke wasekela inhlelo zokuvikelwa kokuhlukunyezwa kwabantwana, uthe umphakathi awukhuze abantwana, umfundise lomntwana ongumfana ukuthi ahloniphe abesifazane.

“Uhlupho esilalo ludalwe yinto ezinengi emphakathini. Abantwana abangamankazana abasakhuzwa ngemfanelo, inengi litshone lingenzi lutho njalo sekule-techonology, ewona njalo ekwenza kube lula ukuhlukunyezwa kwezocansi.

“Ezinye imuli azilamali eneleyo yokuthi bagcine abantwana, okudala ukuthi amankazana asesikolo ayezendisa.

Eminye imtshado iyabe iyisivumelwano phakathi kwezimuli. Okuqakathekileyo, engikukhuthaza abantu bakithi yikuthi baguqe bakhuleke ngoba ikusasa labantwabethu lisengozini uma singekela isimo sihlale sinje. Asikhuzeni abantwana besesebancinyane.”

Kusenjalo, amapholisa abike ukuba akhathazekile ngokudlwengulwa kwabantwana, ngoba sekuvela ukuthi lokhe kuqhubeka ngamandla, ikakhulu emaphandleni.

Share This:

Sponsored Links