uMthunywa

Kayiwa ngabafundi umfundisi weKezi

Bongani Ndlovu

ABASELAKHO ukuphepha abantwana abangamankazana eKezi kuWard 2 loWard 7 ngendaba yomfundisi okubikwa utatazeliswa ngamankazana asanuka uchago emakhaleni.

Intatheli kaMthunywa izwe ukuba umfundisi lo (ibizo siligodlile) wafika kulindawo nyakenye evela edolobheni leGwanda lapho abacabangela ukuba wayebalekela amacala afana lala asewaqalisile eKezi. Kubikwa umfundisi lo ufike wavula isonto yakhe yeZion esigabeni seSt Peter’s njalo nguye osekhangelwa ngumphakathi lapho kufuze kugeziswe omama ikakhulu abafelokazi, isinyama kumbe labo abadinga amadoda. Intatheli iphinde yezwa ukuba akabotshwa ngoba abantu bemesaba njalo kungabuya abantu bezodingisisa ngendaba yakhe usala ebuza amabizo abo.

Intatheli kaMthunywa ibuye yaxoxisana lomunye wezakhamizi othande ukwaziwa ngelokuthi Nkosikazi Ncube nje kuphela okhonone ngendlela umfundisi lo aziphatha ngayo. 

“UMfundisi selokhe wabuya esigabeni abantwana abangamankazana basengozini ngoba ubaqila esithi uyabakhulekela ukuthi benze kuhle ezifundweni zabo abanye yena uyabe esithi ufuna ukubakhulekela ukuze baqine emthandazweni.” 

“Kungekudala umfundisi lo ubesehlala komunye umuzi lapho akade ehlala lomntwana onguFomu 2 oleminyaka engu-14 abahlale bonke njengomama lobaba osokuhle kwamkhipha esikolo,” kuchaza uMaNcube.

Uqhubekele phambili waveza ukuba umfundisi uthi yena akuvumi ukuthi umuntu ongubaba angabi lomama emzini wakhe.

“Nxa abantu bembuza ukuba wenzani lalezo zingane uphendula esithi njengayo yonke imizi kufuneka ukuba kubelomuntu ongumama ukuze indlu ibe likhaya,” kuchaza uNkszn Ncube.

Intatheli ibuye yakhulumisana lomunye weziphathi zesigaba laye owesabe ukuqanjwa ngebizo esithi wesaba umfundisi ovumileyo ukuba lokhu liqiniso.

“Kuliqiniso ukuba kulomfundisi osehluphile esigabeni sethu ngokuhamba elala labantwana besikolo abasesebancane,” kuchaza lumama.

Ubuye waveza ukuba abazali labo yibo abangalunganga ngoba kungela mzali ongathula ekwazi ukuthi umntanakhe uyahlukunyezwa.

“Mina lami angisakwazi iqiniso ngoba ngolwazi lwami angiboni ukuba kulomzali ongathula umntanakhe edlwengulwa, lokho sokungenza ngicabange ukuba abazali yibo abathengisa abantwana kumbe sebebhadala usizo lukamfundisi ngabantwana.”

“Okungenza ngitshonjalo yikuthi umuzi kaMoyo ulezindlu ezimbili kuphela, umfundisi yena ubeselala ekhitshini lendodakazi kaMoyo, uMoyo yena lonkosikazi wakhe bekwelinye ikamelo,” kuveza lelinina.

Uqhubeke waveza ukuba imizamo yabo yokubiza iChildline ayikazali mntwana.

“Kudala sabafonela abeChildline babuya kodwa asikwazi ukuba bafika benzani ngoba babuya basuka bengabantu abazaphenduka kuze kube lamuhla abakaphenduki kumbe besithinte, kwakubuye uLovemore Ncube loLungile Nyoni,” kuchaza lumama.

Imizamo yokuthintana lomfundisi yehlule ngoba akula obelenombolo zakhe njalo lezakhamizi zimesaba. 

Intatheli ibuye yaxhumana labaphathi besigaba Induna uMalaba leNduna uNyangazonke bonke bobabili bathe abalalo ulwazi lwendaba enjalo, uNyangazonke uthe yena okwakhathesi usedolobheni lakoBulawayo.