Isenzo

08 Apr, 2021 - 00:04 0 Views
Isenzo uhlelo

uMthunywa

Siyini isenzo ngohlelo lweSiNdebele?

Isenzo ngumhlobo wamagama amanengi esiNdebeleni esiwabiza ngokuthi yizenzo. Ngamafitshane isenzo ligama elikhomba ukwenza. Asikhangeleni izibonelo ezilandelayo: Umfana uyahamba. Inkomo idla utshani. Abantwana balambile. Umama lo uhluphekile. Bona bayakhuluma.

Kumitsho engaphezulu amagama alandelayo: uyahamba, idla, balambile, uhluphekile bayakhuluma ngamagama achaza okwenziwa yinhloko yomutsho. Yizo izenzo-ke lezi.

Nanzelela ukuthi inhloko yomutsho le ingaba libizo njengokuthi “umfana”, “inkomo”, “abantwana”, “umama”, kumbe isabizwana njengokuthi “bona”.

Imihlobo yezenzo – Kukhona imihlobo emithathu yesenzo: 1. Izenzo eziqalisa ngongwaqa 2. Izenzo eziqalisa ngonkamisa 3 Izenzo ezingacini ngonkamisa – a.

Izenzo eziqalisa ngongwaqa. Lezi zenzo sizehlukanisa kathathu kanje:

1. Ezilelunga elilodwa: Izibonelo: dla, fa, pha, ma.

2. Ezilamalunga amabili: Izibonelo: hamba, dlala, senga, thoba, thula.

3. Ezilamalunga angaphezu kwamabili: khuluma, danisa, khothama, qaphelisa, qaphelisisa, thethelela.

Izenzo eziqalisa ngonkamisa: 1, Izenzo ezilamalunga amabili: Izibonelo: osa, eba, ona, onga, ondla.

2. Izenzo ezilamalunga angaphezu kwamabili: Izibonelo: elusa, ebula, ethesa.

Izenzo ezingacini ngonkamisa – a.

Kuleziqu zezenzo ezintathu ezingacini ngonkamisa –a. Nanzi lezo ziqu: 1. –thi 2. – tsho 3. – azi.

Share This:

Sponsored Links