ISANDISO SIYAQHUTSHWA

08 Jul, 2021 - 00:07 0 Views
ISANDISO SIYAQHUTSHWA

uMthunywa

KUVIKI ephelileyo siphethe isifundo sethu sitshengisa ukwakhiwa kwesandiso sendawo ngesakhi ku-. Kodwa nanzelela ukuthi uma sikhomba indawo ebizwa ngegama lomfula othile isandiso sendawo sakhiwa kanje: uMzingwane – eMzingwane, uTshangane > eTshangane. Unkamisa wokuqala webizo uthathelwa indawo ngu –e.

Izandiso ezivela emabizweni ezintaba: Kubizo iBhalagwe isandiso sendawo ngu – eBhalagwe. Kubizo iZamanyoni isandiso sendawo ngu- eZamanyoni. Kubizo iMkuwa isandiso sendawo ngu- eMkuwa. Unkamisa wokuqala webizo uthathelwa indawo ngu – e.

Khumbula ukuthi silezandiso ezikhomba isikhathi. Zinengi izandiso ezikhomba isikhathi ezinye zazo yilezi: kudala, ekadeni, ebusuku, kusihlwa, ntambama, ekuseni, emadabukakusa, emathathakusa, mandulo, kuqala, endulo, kuthangi, izolo, lamuhla, kusasa, ngomhlomunye, nyakenye, nyakomunye (njalonjalo). Qaphela ukuthi kukhona amabizo ambalwa alabongwaqa f, v, mv, mf elungeni lokucina belandelwa ngonkamisa – a loba – u.

Acina ngonkamisa –o ajobelela u-eni kuthi la acina ngonkamisa – u ajobelele u-ini. Izibonelo: Kubizo isifo isandiso sendawo ngu – esifeni. Kubizo isifu isandiso sendawo ngu – esifini. Kubizo ulonyovu isandiso sendawo ngu- elonyovini. Kubizo imvu isandiso sendawo ngu- emvini.

Kukhona amanye amabizo esithi uma sisakha ngawo izandiso zendawo angaguquki unkamisa wokucina webizo.

Unkamisa wokuqala webizo nguye othathelwa indawo yisakhi sesandiso –e- kuphela. Izibonelo: kubizo ikhanda isandiso sendawo ngu – ekhanda. Kubizo ikhaya isandiso sendawo ngu – ekhaya. Kubizo iqolo isandiso sendawo ngu –eqolo.

Share This:

Sponsored Links