Indlela zokuxotsha intaka emasimini

02 Jun, 2022 - 00:06 0 Views
Indlela zokuxotsha intaka emasimini Dumisani Nyoni

uMthunywa

Khanyile Ndebele
INHLANGANISO ebona ngezokulima eyeAgritex isixwayise abalimi abasendaweni ezisesabelweni seMatabeleland North ukuthi bananzelele intaka ngoba zilakho ukuphambanisa isivuno sabalimi.

UMnumzana Dumisani Nyoni onguMatabeleland North Provincial Agritex Officer uthe inyoni lezi zandise ukuphambanisa izilimo ezibalisa inyawuthi, amabele kunye lengqoloyi eTsholotsho, Hwange, Lupane, Binga, Mguza kunye leNkayi.

Uthe intaka zihlasela kakhulu izilimo esezizavuthwa njalo umlimi nxa engazazi indlela zokuzixotsha ulakho ukulahlekelwa yisivuno sakhe.

UMnu Nyoni uthe inyoni lezi zandise ukubhidliza emasimini ngoba zihamba zizinengi njalo ziyaphambanisa isivuno ngesikhathi esifitshane.

“Inyoni eyodwa idla isilinganiso esingaba yi-8grams  emasimini okungangokuthi nxa zingabuya zizinengi ziyadla indawo enengi ngoba vele zihamba zizinengi,” kutsho uMnu Nyoni.

Uqhubekele phambili waveza indlela abalimi abangazisebenzisa ukuxotsha inyoni lezi emasimini.

“Indlela abantu abangaxotsha ngayo inyoni lezi zitshiyene. EHwange abalimi bazithiya ngesinofi besebezithengisa.

“Enye indlela ekhona yikuzethusela. Abalimi bazethusela ngendlela ezitshiyeneyo. Eyokuqala yikuthi abantwana bedlalele eduze lamasimu ziyethuka zisuke lapho nxa zisizwa umsindo, okunye abantwana abangakwenza yikutshaya ingungu ziyethuka umsindo besezisuka lapho.

“Enye indlela ngeyokubophela intambo zamakhasethi ezilombala oyi-brown ezigodweni. Nxa umoya uvunguza ziyabe zisenza umsindo ozethusayo zibaleke.

“Okunye umlimi angazenzela ukhozi. Bakhona abenza ubuciko bokubumba abangakwenza lokhu, inyoni ziyacabanga ukuthi yinyoni eliqiniso zibaleke. Kumbe umlimi abumbe odoli abangani ngabantu abafake emasimini ukuze inyoni lezi zethuke. Ezinye indlela ezikhona ngezesiNtu,” kutsho uMnu Nyoni.

Uphethe ngokuveza inhlelo esezilethwe nguHulumende zokuncedisa ukuxotsha inyoni lezi.

“UHulumende uselethe imithi yokufafaza njenge- Queleatox ekhangelelwe ukuthi ixotshe inyoni lezi.

“Umlimi afanele akwenze yikubona lapha inyoni lezi ezihlala khona abesebikela abalimisi. Abalimisi bayabuya bezifafaze emadabukakusa, kulakho ukuthi kufe inyoni ezingagcwala amasaka angu-20,” kutsho uMnu Nyoni.

Share This:

Sponsored Links