Ugwalo lulotshwe nguTommy Matshakayile Ndlovu lo Doris Nomathemba Ndlovu belo Bekithemba Sodindwa Ncube
Siqhubeka ngokudla kwesiNtu
Kukhona okunye kwesiNtu esingakakhulumi ngakho kulamakhasi. Izibonelo: amahlabusi. Yini amahlabusi? Lokhu yizibungwana eziphuma phansi. Zimnyama njalo zilamafutha. Ziphuma ngesikhathi sezulu. Ziyakhanzingwa zidliwe. Ziyatshebisa isitshwala. Amacimbi wona azalwa ngamavevane. Adla amahlamvu. Ayagolwa, akhanywe aphekwe, adliwe. Ayatshebisa. Ayonyiswa enziwe umfushwa. Ayafakwa ulaza ukuze abemnandi.
EsiNtwini kwakulokudla okwaziwa ukuthi lokhu ngokwabantwana, lokhu ngokwabantu abadala. Ihiqa lidliwa ngabantwana abadala baphiwe izankefu., amasi ajiyileyo.
Kuthi nxa amasi emalutshwane adliwe ngabantwana kuphela abadala bona batshebe ngemibhida. Nxa kuhlatshiwe ekhaya kwakusaziwa ukuthi izitho ezinje zidliwa ngobani.
Kuyini okwakusenzakala uma kuhlatshwe inkukhu? Kwakuthi umama angayihlaba inkukhu engabikelanga ubaba ikakhulu nxa ubaba engekho. Kodwa kwakusiba kuhle nxa embikela. Inkukhu yayibulawa ngomama bayilungise bayipheke. Nxa isiphakululwa: iqolo lomlenze kwakusiya kubaba. Kuthi omuye umlenze lamafitshane kuye kubomama. Inyawo lempiko lamafitshane kwakusiya ebafaneni. Intamo lesifuba kwakusiya kugogo lamantombazana.
Ukuphakulula lokhu kwakungatshiyana kancinyane ngemizi kodwa inyama eyayi dliwa ngubaba, umnikazimuzi, iphose ifanane. Kuyo yonke imizi, iqolo lalingasali. Inginyila yayingadliwa ngabantwana, bona babesidla isibindi. Uma kuhlatshwa imbuzi: Imbuzi yayihlatshwa ngemilayo kababa bebonisana lomama. Umama wayengeke ayibulale ubaba engekho ngaphandle kokuthi ehambe insuku ezinengi engekho ekhaya njalo sekusale kwafika abantu akwaziyo ukuthi asikho isitshebo abangasiphiwa ngaphandle kwayo imbuzi. Wayezathi mhla ephendukayo umama ambikele.
Imbuzi-ke yona yayibulawa ngabafana. Imbuzi ngomkhuba wesiNtu ihlinzelwa ngekhaya, ngokuya ngeziphaleni. Ingahlinzwa iphele babeyiquma ngomkhuba walapha ekhaya ibisisabiwa kanje: Abafana babephiwa umbendeni, umtshaza lamathumbu amakhulu kuthiwe bayekosa. Ubaba wayequnyelwa impundu lenhliziyo, ose adle. Konke okunye kwakuphekwa kudliwe ngumuntu wonke.
Enyameni yembuzi le lesifuba sasisiya kubo-mama. Inhloko yona yayiphekwa yodwa lamangqina. Yayiphakululwa ngubaba. Wayebiza abafowabo azekudla labo. Abafana babephiwa amangqina lendlebe. Izinso zazidliwa ngabadala, kuthi omdala olokhu elabazali bakhe bonke nxa esidla izinso kwakumele azidle zombili.
Nxa kuthiwa inkomo: Inkomo umama wayengeke ayibulale loba sekutheni, ngaphandle kokuba sekwehle imfa ekhaya ubaba ekhatshana. Loba laye wayengeke asuke ayibulale inkomo engazange akhulume lomkakhe.
Ake sime lapha sizaluthathela lapha udaba lolu.
