
Izifuyo
Lamhlanje siqhubekela phambili sixoxa ngezifuyo siphetha ngezikamama. Sikhangele inkomo zikamama ngebizo kodwa lapha sikhangela ezakhe mathupha. Lezi zinkomo zikamama ayezithola ngendlela ezitshiyeneyo. Kodwa kuthiwa kumele kutshiwo lapha ukuthi loba zingezakhe nje nxa kukhona afuna ukukwenza ngazo wayemele acele kumkakhe.
Phela kuthiwa layo indoda kayize yaphonguthatha isifuyo ekhaya isibulale kumbe isise kwenye indawo ingazange ibikele umfazi wayo.
Zinengi-ke indlela umfazi owendileyo ayengathola ngazo inkomo zakhe, nanzi ezinye zazo: Aziphiwa mhla esiyakwenda: Abazali bentombi babekwenza ukuthi bathathe inkomo baphe umntanabo oyinkazana esiyakwenda bathi uzasengela abantwana. Inkomo ezinjalo ziba ngezakhe mathupha.
Inkomo zamandla akhe: Njengoba indoda layo yayilemisebenzi eyayenza ukuze ithole izifuyo umfazi laye wayelayo eyakhe eyayimnika izifuyo kumbe amabele. Abanye babezingcitshi zokubumba, bebumba imbiza zemihlobo yonke, abangakwaziyo bazithenge kubo, ngamabele, ngenkukhu kumbe ngembuzi. Lokhu kwakulakho ukuthengiswa kuthengwe inkomo.
Abanye babethunga izitsha zokuvunela lezinye ezinkulu ezokuphathela. Lazo zazithengwa ngendlela ezitshiyeneyo. Ngaleyo ndlela imisebenzi yezandla yayibapha izifuyo. Inkomo yohlanga: Abantwabakhe bengenda balotsholwe phakathi kwenkomo zamalobolo umfazi wayeleyakhe ensikazi ayemele ayiphiwe. Yiyo inkomo okwakuthiwa yinkomo yohlanga. Yayingeyakhe njalo zonke ezazizalwa kwakungezakhe.
Lokhu-ke kuveza obala ukuthi omama labo babelazo izifuyo ezibiza bona ababezithola ngendlela ezitshiyeneyo. Ngoba inkomo zaziqakatheke kangaka abantu besiNtwini babezikhangela, mhlawumbe yikho okwakubenza baze bathande ukuzipha amabizo belandela okunye okuthile ababekubona kizo nkomo lezo.
Babezipha amabizo kulandelwa izinto ezazifana lemibala yazo, ukuma kwempondo zazo, njalonjalo.
Kanti njalo kuthiwa ukuzikhangela lokhu kwakunceda ekuzibaleni inkomo lezo, nanko phela inengi lalingenelisi ukulitsho inani lezinkomo zalo, lisazi nje khonokho ukuthi kwakulenkomo eyikuthi leyikuthi.
Nansi eminye imibala yezinkomo: Inzima/inzimakazi — yinkomo emnyama engelabala ndawo. Sonke isikhathi lapho kufakwa u-kazi kutsho ukuthi inkomo ensikazi.
Ibhidi/ibhidikazi le yinkomo ebomvu, ibe isisiba lemizila emnyama. Ibhudumu/ibhumukazi yinkomo elobuso obumhlophe. Ibhusumane yinkomo enduna ebomvu. Ifefe ihambelana lebhidi, ibomvu ibe isisiba lemizila emhlotshana.
Sizathi ukuma lapha lamhlanje. Kusifundo sethu yemibala yezinkomo siyezwisiseka okokuthi abafundi bangafunda ngokunanzelela bazayazi imibala yezinkomo.