Ugwalo lulotshwe nguTommy Matshakayile Ndlovu lo Doris Nomathemba Ndlovu belo Bekithemba Sodindwa Ncube, Ugwalo ludindwe yiMambo Press
Ukukhula (ukuthomba) kwabantwana
Bafundi, lamhlanje sizaxoxa ngodaba olunzulu. Isihloko lesi simumethe udaba olungajayelekile ukuthi kuxoxwe ngalo ngekhaya. Abantu bakhathesi nxa sibaqathanisa lakudala bathatha lokhu benze angathi ukuxoxa ngakho kuyahloniphisa, bakuthatha santo ezilayo. Ngokwenzenjalo abantwana bakhula izinto lezi zibethuse ngoba bengalungiselelanga.
Lokhu, abanye abalobi bakuchaza ngokuthi ngeminyaka yakhathesi akusela bogogo. Kuthi lalapho abakhona intsha yalamuhla kayisela kwenza labogogo ngoba bona bephila ngesidala. Sokulonyawo olutsha olulandelwa yintsha yakhathesi. Ngike ngiphambuke kancane. Liyakwazi na bazali ukuthi abantwana bakhathesi abawazi amabala anjengabo nyoko labo yihlo.
Ungathi ukhuluma labantwana ezikolo ukhulume ngabo yihlo labonyoko uyaba ngumuntu omubi kakhulu obathethisileyo. Yinto ezikhona phakathi kwethu ngalesi isikhathi. Yikho nje abantwana bathwala nzima esibangeni sokuthi sebethombile. Asizameni ukufundisana ngakho lapho sibonga ezinye ingcwethi zolimi lwesiNdebele ukuthi zona zithini ngokuthomba kwabantwana.
Kutshoni (ukuthomba) kwabantwana esiNtwini? Kuthiwa esiNtwini nxa kuthiwa umntwana usekhulile kuyabe kuthiwa usefikile ebangeni lokuthi usengenda uma efuna.
Ukufika komntwana kuleli banga kuthiwa yikuthomba. Umntwana osethombile usefike ebangeni lokuthi usengazala umuntu ngakho lesi yisigaba esiqakatheke kakhulu empilweni yomuntu.
Siqakatheke kakhulu ngoba umntwana uphuma ebuntwaneni engena ebudaleni. Kuthiwa ukuthomba kwamankazana kuyatshiyana lokwabafana. Ngakho-ke sizakukhangela sehlukanisile. Ukuthomba kwamankazana.
Imizi yezolo yayiyimizi elabantu abanengi. Nxa ukuqathanisa lakhathesi kuthiwa kwakungandanga ukuthi kusweleke ugogo lapha ekhaya. Ugogo kuthiwa wayesiba ngumngane wabantwana ikakhulu laba abangamantombazana.
Intombazana nxa isikhulile isifanele ingene ebuntombini iyaguquka, ibenhle, ibe butshelezi, isizimukile. Kuyakuthiwe isigcwele kumbe isivuthiwe. Abadala kuthiwa babehle bazi ukuthi uma isinjalo isizathomba. Ogogo laboyisekazi babehle baqale ukuyitshela lokho okwakuzenzakala kunye lokuthi kutshoni lokuthi akubike njani.
Kuthi-ke mhla inkazana ithombileyo, (phela ibona ngegazi) ihle iqonde kuye ugogo ifike ikhothamise ikhanda ikhale. Ugogo wayehle azi ukuthi ikhulile mhlalokho. Ugogo wayethatha ukhalo lwayo alulalise emnyango besekuthiwa unina loyise bakumele, balweqe ukhalo lolo.
Lokhu kwakuthiwa yikwelapha ukuthi bengabulawa lukhalo. Ngemva kwalokho umntwana wayethathwa ngugogo wakhe ayelungiswa. Sima lapha lamhlanje. Sizayithathela lapha lindaba yokuthomba kunsuku ezilandelayo.
