uMthunywa
Imbongi nguPaul B Damasane
Isihloko senkondlo — Babuthiwe
INKONDLO le ethi, Babuthiwe, siyihlaziye kuviki ephelileyo asaze sayiphetha. Sitshiye lapho imbongi ihlambaza labo ethi babuthiwe. Sizwile kuthiwa labo ngabesibhuda, ngovalangapha bavule ngale, badla njengewobo njalo kuthiwa bathengisa lokho abakuphiwayo. Amagama asetshenziswa yimbongi ukuchaza labo okuthiwa babuthiwe aveza inzondo imbongi elayo ngalababantu.
Okuvela sobala lapha yikuthi labobantu ngonondindwa abaphila ngokuthengisa imizimba yabo, yikho imbongi ithi bathengisa lokho abakuphiwayo mahala kungela mbadalo, kodwa bona sebekuthengisa.
Icaphukile imbongi ize ithi badla njengewobo yona engasebenzisi umlomo ukubamba lokho efuna ukukudla. Imbongi ikubeka obala-ke ukuthi babuthiwe onondindwa labo. Esingakutholiyo yikuthi babuthwa besiwa ngaphi njengoba izitalada zakoBulawayo lendawo zokunathela ezinjengabo Wevali zitshaya umoya.
Iya phambili imbongi itshengisa ukucasuka kwayo ngalabobantu ithi sebona abanye abantu ngezitho zabo. Iyakugcizelela imbongi ukuthi okwathiwa bakuphe sebekuthengisa.
Yizo izitho zabo asebezithengisa khona kumvelo kwathiwa bakuphe kungela mbadalo. Abanye kukhanya bakhile imizi kumbe izindlu ngenxa yokuthengisa lokho okwathiwa bengakuthengisi. Babonakala bececile bevathile, imbongi ithi akusiWelfeya ebathengelayo kodwa bazigqokisa ngokwenza lokhu okubi ukuthengisa imizimba yabo.
Isola obaba ukuthi yibo ababangela lokhu ngoba onondindwa, kambe bengathengisa izitho zabo wona amadoda engekho?
“Bangathengisa lina madoda lingekho? Khona kuvele kufunwa ngobani?” Imbongi iyawathuka lawo amadoda ithi, “Lingomaphanga okwemikhenkethe ebusika.” Lapha imbongi ifanisa amadoda lezinja leziya ezingelamsebenzi eziphangayo ebusika ngoba ukudla kutholakala nzima. Zithi zingathola khonokho okulutshwana zikuphange.
Imbongi ifanisa amadoda lemikhenkethe leyo bephanga onondindwa labo. Yinto eyangisayo leyo. Ithi kuzaphela lokho ikufakaza ngesaga esithi, “Sobohla Manyosi!” itshela amadoda ukuthi kuzabaphelela lokho njengendoda okwakuthiwa nguManyosi eyayisutha ilesisu esikhulu abanye belamba okwathi layo isilamba umkhaba wancipha bayitshela ukuthi kuzayiphelela ngala amazwi.
“Sobohla Manyosi!” Njengoba basebebuthiwe onondindwa imbongi ikhumbuza amadoda ukuthi sekubaphelele lokho abebegwaba ngakho.
Ngokucunuka okukhulu imbongi ithi kababuthwe onondindwa labo ngoba bengadunga/ bengachitha isizwe. Imbongi ithi kababuthwe onondindwa labo bafunde ukuthi bakhombe amadoda bende badle kwabozala hatshi ukuphila ngokuthengisa imizimba yabo. Iqhubekela phambili ithi kababuthwe onondidwa bafunde ukunceda isizwe.
Siyezwa-ke ukuthi sebebuthiwe ngamapholisa onondindwa labo babesiwa ngaphi. Imbongi ithi kababuthwe baye ko“Munda Murefu.”
Ngaleso sikhathi nxa ngikhumbula kuhle babuthwa onondindwa bahanjiswa endaweni ezikude bayesebenza emasimini amakhulu.
Iyabuza imbongi, kukhanya ibuza umuntu wesilisa ukuthi usabafuna yini onondindwa? Iyamlayela lumuntu imbongi ukuthi nxa ebafuna kayebafuna entolongweni zeChikurubi laseKhami.
Ipha lowomuntu isixwayiso ukuthi nxa ebafuna aqaphele laye engabuthwa ebuthelwa ukuthenga ukudla khona okungamelanga kubhadalelwe.
