uMthunywa
Indikimba – Ezilezikhalazo
Imbongi nguWisdom Siqhoza
Isihloko senkondlo – Bahle bonke abantwana
Siqhubekela phambili ngenkondlo esiqale ukuyihlaziya kuviki edlulileyo. Isitshelile imbongi ukuthi abantwana bahle, yizibusiso ezivela kuNkulunkulu njalo bayinotho ephilayo abantwana. Iyaphambili isitshela imbongi ukuthi abantwana yizibuko zethu okutsho ukuthi lokho abakwenzayo batshengisa lokho abazali abayikho khona.
Siyayizwa njalo lemaphethelweni enkondlo yayo imbongi isithi umntwana angaphakama esekhulile kuphakanyiswa umzali. Umntwana ongumangweni esekhulile kululazwa umzali. Siphethe inkondlo le lapho imbongi ebixwayisa amanina ukuthi ukhona umkhuhlane omubi wenkanda wona kawuvikelwa ngokuninda insizi ekhanda. Ungabe ubuvikelwa kanjalo izolo kodwa akusaphumeleli lamhla lokho. Ukugogeka lakho ngensuku zezolo bekuthiwa kubangelwa ngamaphoso lokuloywa kuphela lokho.
Imbongi isifundisa amanina kunye lozulu wonke ukuthi akuzi kanjalo ukugogeka kodwa ngumkhuhlane xathu onxwanela amathambo. Yikuchitha isikhathi ukuyawutshayela amathambo lowo mkhuhlane. Umkhuhlane wendingidi layo ibihlonitshwa ibizwe ngelinye ibizo. Lokhu kwakuthiwa kumbe ingabizwa ngebizo elihloniphayo kumbe ingaba nganeno ukubulala kwayo kodwa imbongi ikubeka mgceke ukuthi iyabulala kuphela injalo ilelenhlonipho ibizo.
Kuthiwa ikhona indlela elula yokuvikela indingindi. Ulwazi losizo kutholakala mahala okokuyivikela. Ufuba lalo belubalelwa kuzidlso ezingelaphekiyo kanti lalo luyatshiphiswa lungabalelwa ngitsho kwezingelaphekiyo. Inqaba yikungaluphi ngitsho esokungena isikhala.
Ngamanye amazwi luyavikelwa ufuba ngokuhlala umuntu ekhudumala. Sekunjalo lungeke lusibangele ukuba sikhale ngalo ifuba.
Umbongi imqonda nta lumama kumbe unamntwana lo ukuthi azimqondanga yedwa unamntwana lezi zitha. Sikhona isimemezelo ngalezi insuku sokupha umntwana impilo. Lo ngumsebenzi owenziwa lugatsha lwezempilo. Uyakhuthazwa lumama ukuthi kasondele laye uzathuthukiswa kwezempilo. Iqhubekela phambili ifundisa uzulu ukuthi imikhuhlahlane ivikelwa engakazalwa umntwana. Ikudla okudliwa ngozithweleyo ngokufanele lomntwana.
Ezalwa eqala ukubona ilanga ngosehlatshiwe umntwana kuvikelwa imkhuhlane ethile. Akusikumbulala umntwana lokhu kodwa lihawu lokumvikela kwezemikhuhlane yakhe umntwana. Uyafundiswa umama ukumunyisa kanje umntwana: ukuthi impahla lomzimba womzimba womntwana akuphathe njani, okuzafanela ukuthi kudliwe ngumntwana kuyamiswa njani. Uyafundiswa ukuthi amalanga okuhlabisa kuvikelwa imikhuhlane ami njani.
Imfundiso le eqanjwa lapha isiza umama engayilandela kube kanti engazehlisa nje inyembezi ezimathonsi uma engayifulathela engayilandeli.
Ingane ephila kuhle ingane igcwalisa injabulo. Ingane enganakwe kuhle egulayo igcwalisa ukuyabula. Ukuyabula lokhu yikuhamba kwabazali sebedinga osiyazi ukuthi bazame ukwelapha ingane ngoba bengalandelanga izixwayiso zabezempilakahle.
Uyaxwayiswa umama ukuthi ingane kayikhule eyinakekela. Kayilaye ngobuqotho ingane yakhe. Kayiphe imfundo ingane yakhe ithole ulwazi ayithinte ezikhubekisweni hatshi ukuyipha uswazi. Ubuhle bomntwana kuthiwa buqiniswa ngumzali bubuye buqedwe nguye njalo umzali ubuhle bomntwana.
Lumemetheka ngamandla ubhubhane lweCOVID 19. Asizinukeni amakhwapha sizibuze ukuthi yini esikwenzayo munye ngamunye ukuvikela lumkhuhlane. Kambe ungaba ngomunye walaba abala ukulandela izixwayiso eziphiwa ngabezempilakahle ngokuqholoza uthi awukho lo umkhuhlane? Uthi nxa ngingalandelanga okutshiwoyo bazangenzani? Ungomunye walaba abagqokela amapholisa isayeke wena kumele sivikele wena?
Kasihlale sihlanzekike singahambahambi kungelasizatho esiqinileyo. Hlala uhlanzekile.
