Giya Mthwakazi Iqoqo lezinkondlo Ugwalo ludindwe yiLongman Zimbabwe

30 Jul, 2020 - 00:07 0 Views
Giya Mthwakazi  Iqoqo lezinkondlo Ugwalo ludindwe yiLongman Zimbabwe

uMthunywa

Indikimba — Ezilezikhalazo
Imbongi nguWisdom Siqhoza
Isihloko senkondlo — Bahle bonke abantwana

KUHLE ukufunda inkondlo ezilotshwa zimbongi ezinengi. Zonke ziyafundisa ngempilo. Nxa sihlolisisa yonale esiyikhethe lamhlanje sithole ukuthi ifundisa abantu ngokunengi mayelana lokukhuliswa kwabantwana. Imbongi ifundisa uzulu ukuthi kalahlele khatshana inkolelo lemikhuba emibi ebilandelwa kudala. Abazali abanengi bafelwa ngabantwana ngemikhuhlane evikeleka lula ngenxa yokukholwa izinto ezingelamasiza.

Singakulibali njengoba imbongi isitshela ukuthi olunye obekulandelwa izolo bekubasilisa emikhuhlaneni ethile kodwa ibuye ilimukise ukuthi sezedlula lezo zikhathi. Imbongi ijonge ukusifundisa ukuthi bahle bonke abantwana njalo yisibusiso abantwana. Kulihlazo elikhulu kulabo abazonda balahle abantwana. Iqhubekela phambili imbongi itshela uzulu ukuthi yinotho ephilayo abantwana. Lokhu ikutsho ngoba olabantwana uyaphumelela ikakhulu nxa sebekhulile sebenceda lapha ekhaya.

Nxa isehla lenkondlo yayo imbongi ikhumbuza abantu ukuthi abantwana yizibuko zethu isitsho ukuthi abantwana batshengisa lokho abazali abayikho khona. Sonke siyakwazi ukuthi isibuko sitshengisa xathu lokho oyikho khona. Nxa ulenxeba ebusweni ungazikhangela esibukweni uyalibona kuhle lelo nxeba lingaguqukanga. Labantwana batshengisa lokho abazali abayikho khona. Kutshengiswe sobala yimbongi lokhu njalo sizakubona kuhle nxa sisehla layo siyicubungula inkondlo.

Isikhumbuza ngalokho okwenzakalayo nxa luzalwa usane. Kuthiwa luqagwa ngelithi: “Amhlophe!” Sonke siwajayele la amazwi akhulunywa nxa kusemukelwa usane oluzelweyo. Iyasivezela kuhle imbongi ukuthi kungani kuthiwa amhlophe ekuzalweni kosane. Lokhu kungoba ekuzalweni kosane yikwehlukana kwezidumbu ezimbili, umama losane. Akunto elula lokhu yikho nje kufanele kuthiwe amhlophe.

Usane luza nje esetshukekile lowo ongumdlezane, kodwa loba kunjalo kuthiwa ulothabo lokuba ngumdlezane. Umuntu wesifazane osanda kubeletha kuthiwa ngumdlezane kanti inkomo esanda kuzala kuthiwa yindlezane. Ekuzalweni kosane zonke ziyabukwa insane. Ifaniswe ngalo lalo ingane. Yinjayelo ebantwini lokhu. Kuthi kunjalo eyingayaya iletha ukuphamazela emulini. Engathi nga-a! iletha ukuphaphatheka ngoba zonke insane kumele zikhala nxa zizalwa.

Imbongi ikhuthaza amanina ezindlini ukuthi ondle izingane azimunyise aziphe ukudla izingane. Kuthiwa kaziphathwe kuhle izingane zibengezihlanzekileyo njalo. Amanina kuthiwa kawakhuthale lawo abengahlanzekileyo njalo. Imbongi ixwayisa umama ukuthi eseke waluphatha usane lwakhe lungabuyi lumemukwe. Yinto ebuhlungu leyo yikho imbongi ibikela lowo mama ngombuzo othi:

“Ayikudabuk’ingachithek’inhliziyo yakho?/Qapha yilez’izitha zakho!” Imbongi isimlandisela lumama ngemikhuhlane ekhona ehlasela insane. Iyamtshela imbongi lumama ukuthi ukhona umkhuhlane omubi wenkanda. Kuthiwa lumkhuhlane kawuvikelwa ngokumninda insizi ekhanda umntwana njengalokho obekusenzeka izolo. Imbongi ithi kungabe bekusenzeka izolo lokho kodwa akusaphumeleli lokho lamuhla obekusenzeka izolo.

Sizakuma lapha lamuhla kule imbongi siqhubeke ngayo kuviki ezayo. Kunzima Mthwakazi omuhle, luyamemetheka lolubhubhane ngalokho asiqiniseni ukulandela izixwayiso zabezempilakahle sihlale sihlanzekile sitshiye umkhandlo phakathi komunye lomunye.

Share This:

Sponsored Links