uMthunywa
Indikimba — Ezisolayo
Imbongi nguS M Khumalo
Isihloko senkondlo — We Eva, usulingana loAdam?
KULESIMANGA esesivelele uzulu, omama sebelamalungelo abo abenza kungani sebelingana labobaba. Ngalokho-ke imbongi iyasibuza isifazane ukuthi kambe sesifuna ukulingana lesilisa na. Lokhu ngikutsho ngoba uAdam loEva yibo abazali boluntu lonke. Yibo abazali bokuqala abadalwa nguNkulunkulu wabahlalisa esivandeni saseEden.
Ekudalweni lokho uEva kwathiwa uzaba ngaphansi kukaAdam amhloniphe. Okukhanya sekusenzakala khathesi okumangalisa imbongi yikuthi omama sebefuna ukuzilinganisa lesilisa kanti ekudalweni kwakungenjalo, omama kumele bazithobe ngaphansi kwesilisa. Ngenxa yokuthi omama sebefuna ukuzilinganisa labobaba ngodlame sekulokuxokozela kuluntu. Imbongi iqala inkondlo yayo ngombuzo otshengisa ukumangala okukhulu.
“Kutheni bo? Kwaxokozel’uluntu/Kwenzakalani bantu?” Akulunganga osekusenzakala kuluntu yikho imbongi ibuza limbuzo. Akusela kuhlaliseka ngoba nampa obaba sebehlehla imizi yabo. Sebetshiya imizi yabo obaba kwenzenjani? Sebephenduke abelusi abangazinakiyo ezabo izifuyo. Kukhona okungasalunganga phakathi koluntu. Abasezwani obaba labomama ababathetheyo bebazalela abantwana njalo.
Iqhubekela phambili ibuza imbongi ukuthi kutheni bo. Lanxa umbuzo sekungani uthotshiwe injongo yawo ilokhu inye okutshengisa ukungajayeleki lokhu osekusenzakala lapho obaba benyonkolozana lalabo ababazalela abantwana. Imbongi isinika izibonelo zalokho osekusenziwa ngomama okutshengisa kamhlophe ukuthi omama sebethethe indaba yamalungelo abo yayifaka kusigaba esingakhwabithekiyo.
Imbongi itshengisa lokho ngokubuza ukuthi kwenzenjani uMaGumede engasamguqeli umkakhe, esemane etshitshiliza imiganu. Omama bekusaziwa ukuthi kumele baguqele omkabo nxa bebanika ukudla kodwa nangu uMaGumede kasakwenzi lokho. Kasagezisi imiganu ihlambuluke kodwa usephongutshitshiliza nje kuphela. Kasahloniphi umyeni wakhe uMaGumede ngoba kuthiwa uNxumalo ongumyeni wakhe useqeda amalanga amabili engadlanga isitshwala.
“UNxumalo awaqede amabili/Engasifakanga emlonyeni? Iyaqhubeka imbongi ibuza ukuthi: “Kwenzenjani bo, uMdawini esebhixana lezitshubo esesesaba lokuhlanganisa amehlo/ Labanakwabo oNtshingila laboNkatha/Esemane etshelelisa amehlo uSibanda/Kanti lenkulumo ayithethayo ayisezwakali?” Ngakwelinye icele uSibanda isangelo sakhe singuMdawini sekunguye owatsha izitshubo. Kuyisimanga kumbongi lokhu ngoba omama yibo abahlanza izitshubo, hatshi obaba.
Ngenxa yokuthi uMdawini usewatsha izitshubo okumele ziwatshwe ngumkakhe uselenhloni zokukhangelana labanakwabo oNtshingila laboNkatha ngoba kulihlazo leli. Usemane atshelelise amehlo nje uMdawini engesenelisi ukukhuluma lamanye amadoda. Lenkulumo azikhulumayo kazisezwakali uMdawini, kambe esengaphansi kombuso wesifazane. Sekugcwele izimanga emhlabeni.
Iyaphambili imbongi iveza ukumangala ithi: “Kunga kutheni kanti zulu kandaba/Mthwakaz’omuhle olembeko/Kwenzenjani kanti sekubaliswa/Imbali yokuchithwa kwemizi kazulu/Isiko sekuyinganekwane/Impi ezindlini sokuyinhlalayenza? Ngenxa yesifazane esifuna ukulinganiswa labomkabo akusela kuhlaliseka ezindlini njengoba sekuzwakala izindaba zokuchitheka kwemizi kuphela. Akusalandelwa amasiko wona aseyinganekwane. Sokuhlala kuliwa ezindlini phakathi kwesilisa lesifazane ngoba kungela ofuna ukugobela omunye.
