uMthunywa
Ugwalo ludindwe yiLongman Zimbabwe
Indikimba – Ezezindawo
Imbongi nguRobert N Mele
Isihloko senkondlo – Imbangela yini?
Inkondlo le ngenye yalezo ezihlekisayo kulolugwalo. Nxa uyifunda ungayizwisisa uzathola ukuthi kulokuhlekana okuthize lapha. Kulesaga ekulumeni yesiNdebele ethi: “Indwangu zihlekana iziphongo”. Lesi saga siyabe sihleka labo abahlekana ngento kumbe ngezinto ezithile bona befana kumbe besenza okufananayo. Imbongi lapha okuluma ngayo indwangu ihlekana lezothamlilo abantu khona kujinge kubesoba ukuthi kuhlekwana ngezinto ezifananayo.
Kule inkondlo sithola ukuthi umuntu (isothamlilo) siyachothoza indwangu ngokuthile layo indwangu iphendule. Ngelihlo lembongi akudingeki ukuthi abantu (izothamlilo) bahlekane lendwangu ngoba bayafanana lazo umehluko wakhona mncane kakhulu njebo uzananzelela nxa siyicubungula sisehla layo inkondlo. Imbongi ibuza abantu kanye lendwangu uku imbangela yini ukuthi bahlekane kanti bona befanana nje.
Ngamanye amazwi imbongi ibona kungela sizatho sokuhlekana phakathi kwabantu lendwangu ngoba kulokufanana okukhulu. Imbongi layo iphakathi kwalolu daba ngoba ithi iyadinga imbangela yokuhlekana lokhu kodwa kayiyiboni. Ngombono wembongi umuhluko yisiphongo lomsila ngoba bonke bayamunyisa abantwana. Ngalokho isibuza imbongi ukuthi: “Pho imbangela ingaphi?” Indwangu ivumelana layo imbongi ukuthi imbangela ye, uyiswele kodwa iphinde ithi izizatho zisobala.
Ibi isishleka umuntu indwangu ithi kungenxa yokuswela inkululeko kumuntu lemuli yakwabo emhlabeni. Indwangu ithi umuntu kalankululeko emhlabeni ngalokho-ke kuyo imbangela ikhona eyokuhlekana. Umuntu uphendula indwangu eluqhunsa uhleko aze athi: “He-he uthini wena soboyase/ eseyihleka ngalokho eyikho khona indwangu ukuthi iloboya umuntu angalabo. Imbongi iqhubekela phambili ichothoza undwangu ngokuthi ilivila elehluleka lokuzenwaya.
Imbongi iyaphambili ithi indwangu itshazwa ngumqando isikhathi sonke imbangela kuyibuvila kuphela. Iyabuza imbongu ingathi isilokcaphuka ibuza indwangu le ukuthi kambe ayilanhlono vilandini. Imbongi ihlangane losowabo lapha ngoba indwangu ikutshaya indiva lokho ithi ithi imbongi kayithethise ngenhlamba zonke ngoba iqiniso vele lingumuthi. Indwangu icindezela ukuthi umuntu kumbe imbongi ivume ukuthi incindezelwe.
Indwangu ithi umqando bawuzwa ngazo izothamlilo zasekhaya zona izithelo zeganga zidla santando egangeni. Umuntu laye uyaphendula ukuthi yena ungcono kulayo indwangu ngoba ugula abone osiyazi njalo ufa amthambo akhe afihlwe kumbe ngithi angcwatshwe njalo uhlitshwa yizidalwa zonke. Awendwangu amathambo atholakala echayekile iganga lonke ukhakhayi lwendwangu yindlu yezibungwana.
Indwangu yona ihleka isothamlilo isiyaphambili ize iveze ukuthi vele zihlekana iziphongo. Ithi umuntu uyahlupheka zona zihamba akulamngcele ozivalelayo egangeni. Zidla xakuxaku, mviyo santando lemasimini esothamlilo ziyadla futhi indwangu. Iyaziqhenya ngakho lokho indwangu. Imbongi imele izothamlilo iyazonda kwezinye izibanga ngoba sizwa lapha itshela indwangu ukuthi iphucuke
amahlalo kayiziboni yini. Indwangu yenwaya indwebundwebu njalo nje njalo idla sibi senkume izibungwana kungenxa yobuvila bokuzilimela lokuhlala egangeni. Hlala uhlanzekile uvile ukumemetheka kweCOVID -19.
