WATSHA TSOTSI: Ukuthula!

26 Jul, 2018 - 00:07 0 Views
WATSHA TSOTSI: Ukuthula!

uMthunywa

KAKUSIKUVALA umlomo! Yikukhuluma ngothando, ngozwelo langomusa! Yikuqhuba umsebenzi wakho kumbe ibhizimusi lakho langoba yini okwenzayo; ngenhlonipho yokwazi ukuba wena lomakhelwane wakho kunye lendalo yonke yoluntu; lilelungelo lokuphila, ukukhululeka lokukhetha abameli kumbe ukumela abanye abantu kunhlangothi ezithile.

Kuyabe kungeladlame kumbe udlakela ngitsho lakanci! Yikho esikukhangeleleyo ezindlini zethu, emizini yethu kunye laselizweni lethu lonke jikelele — ikakhulu ngalesisikhathi sokhetho.

Lanxa-nje bekhona abakholelwa ekutheni sazalelwa embelekweni yesono, umthetho uthi umuntu wonke umsulwa. Sizingenisa sodwa esonweni kumbe emacaleni. Yebo na ye, icala lingabe lisembula ingubo lingene kumbe isono singene ngesilingo; kodwa-ke konke lokhu kuyavikeleka. Umuntu wadaleka ngendlela yokuba ulamandla lengqondo zokuzivikela ezingozini lasezilingweni. Ngokunjalo, lamuhla sicebisana ngokuqakatheka kokuthula elizweni.

Kwelakithi, nxa sikhuluma ngokuthula elizweni, sikhumbula imithetho egoqela owendulo owe-Law and Order Maintenance Act (Loma) losusebenza kulezi insuku owe-Public Order and Security Act (Posa). Imithetho le ilotshwe ngamagama eSiNgisi athi nxa siwabona nje sihle sazi ukuba sikhuluma ngani kulohlangothi-ke ku-Zimbabwe Republic Police (ZRP) Criminal Investigation Department (CID) olubona ngezindaba zokulondolozwa kokuthula elizweni olwe-Law and Order.

Yikho ngisukele izolo lapho ebesisebenzisa khona umthetho we-Loma kungakabi le-Posa le ebelodumo kakhulu kuleli eminyakeni edluleyo. Ulokhu ukhona lumthetho bakwethu! Okumqoka yikuba konke esikwenzayo sikwenze ngokuthula njalo ngokusemthethweni. Okwande ukuhlupha abanengi ku-Posa yindaba yokubikela amapholisa ukuba kulomhlangano kumbe umkhankaso kumbe omunye nje umbuthano ongelani lokukhankasela lokhu kumbe lokhuya. Kudala kwakucelwa imvumo kodwa kulezi insuku sekuyikwazisa kuphela.

Okudingakalayo yikubika kusikhulu samapholisa esaziwa ngelika-Officer Commanding Police District owethiwa igama lomthetho elithi Regulating Authority; kuseselesikhathi esingekho ngaphansi kwensuku eziyisikhombisa. Lokhu sokusitsho ukuba nxa sihlela inhlelo zethu zomnyaka, kumele sizinike ithuba elihle elokuqhuba inhlelo zethu lezi. Khona kuvele kuhle bakwethu ukubikela iziphathamandla. Angithi vele lasemakhaya osobhuku siyababikela nxa sizaba lemithimba, abantu bemizini kunye lemihlangano yezinkonzo ngokwayo — pho kasazi ukuba kusuke kuthini nxa sokuzindaba zezombusazwe.

Phela abezokhetho bathi kalulindeli iminyaka emihlanu le esiyijwayeleyo thina. Umthetho we-Electoral Act uphawula ukuba uhlelo lokhetho luqhutshwa sikhathi sonke — yikho kuvele kulamahofisi eZimbabwe Electoral Commission (Zec) lezisebenzi ezihlala zikhona zilindele abantu abafuna ukuzobhalisa, ukuhlola amabizo abo kumbe awamabandla abo, ukubuza lokunye okunjalo okuphathelane lezokhetho.

Thina sisuke silitshaziswe ngokunye siphithizele ngesikhathi sokucina. Yiwo njalo umkhuba esibona usikhathaza ngesikhathi sekhefu, lapho esisuke siphamazele khona isikhathi sesidliwe ngumangoye besokuba yizisanasana emigwaqweni sicine silahlekelwa yimiphefumulo yabanye bethu! Siyababonga abezokhetho ngoba basifundisa nsukuzonke kubomabonakude, kumaphephandaba lasemisakazweni ukuba lonyaka ukhetho sizaluqhuba njani. Thina lapha sigxile ekulondolozeni ukuthula ngesikhathi kulungiselelwa ukhetho, langesikhathi luqhutshwa lalapho solwedlule.

Phela okusalayo yithi abantu, izehlakalo zingamazolo, ziza zedlule. Kumele zisitshiye siphila ngoba impilo ingedlula isidlule, kayiphindi iphenduke! Ngokunjalo, esikwenqabelayo thina njengamapholisa yimpilo lempahla kazulu. Kasifuni njalo kube amacala odlakela awe-public violence/disorder, ukulwa/ ukutshaya abanye abantu, ukubulalana lokunye okunjalo.

Ecaleni lakuqala kulapho esibona khona amapholisa eSupport Unit esephosa kumbe ukudubula intuthu edakayo — konke lokho kasikukhangelelanga bakwethu ngoba siyazi ukuba lapho okuqhamuka khona udlakela olunje, kulimala labantu abamsulwa — ikakhulu abantwana labesifazana!

Ukuxabana yikho okudala ukulwa kunye lokubulalana ngokwakho. Siyazi bakhona abatshona ngezikhathi zeziphithiphithi zezombusazwe. Konke lokho kubi ngoba kuthi sikhathi sonke lapho okukhulunywa khona ngezombusazwe, kuba labahlukuluzekayo nxa bekhumbula izihlobo zabo. Kumele sandise ubuhle, sikhulekele lezehlakalo ezinhle empilweni zethu ngoba isikhathi esisiphila ezweni sifitshane kakhulu — eside ngesakoMlimu.

Ngakho-ke, kasizameni ngamandla wonke bakwethu ukulondoloza ukuthula kunye lokuthandazela isimo sinye elizweni lonke jikelele kunye lasezwekazini labaNsundu lonke, iAfrika, elezimpi lezimpi esezichithe igazi elinengi esizweni sabaNsundu!

Lamuhla kasilawo amanengi bakwethu silifisela impelaviki lekhefu lokhetho elimnandi, elilokuthula kunye lentokozo elaphakade! Lisale, kungaba lodlakela kumbe lapho elidobhe khona udlebe lodlame, sithinteni ku National Complaints Desk — (04) 703631, Detective Assistant Inspector Portia Chinho — 0772571455 kumbe enkambeni eseduzane. Kwezinye izindaba elifisa sizihlafune, sixhumeni Top of Form ku [email protected] kumbe kumhleli. ends…………………………………………………

Share This:

Sponsored Links