uMthunywa
KULE iviki iphephandaba likazulu lize lazo njalo indaba ezijabulisa uzulu nanko phela liye layafukula ingadlangadla yomculi wezokholo ongena kuvungame umphakathi. Akatshayi nje isiginci umculi wodumo lo uyaphoxa.
Kambe angaba ngubani lumculi ngaphandle kukaMthabisi Moyo ijaha eliphuma eNyamandlovu. Othanda ukugcwala umoya ongcwele kule iviki kaphatheke kule ingxoxo ebusisekileyo phakathi kwentatheli yephephandaba likazulu uCornelius Luphahla (CL) lomculi wodumo lo uMthabisi Moyo (MM).
CL: Umphakathi uthanda ukwazi ukuthi ungubani njalo waqala nini ezokucula?
MM: Mina ngakhulela esigabeni seMphakama eNkayi kwathi ngomnyaka ka2000 sasuka sayakwakha eNyamandlovu okuyikho okulomuzi wangakithi khathesi. Ezokucula ngaziqala ngesikhathi ngisafunda eMphakama Primary School lapho engangicula khona umculo wesicathamiya.
Ngaqhubekela phambili ngezomculo ngo2009 ngayacula loJays Marabini onguye owangisa kuElliot Phiri ngo2010 ukuyafundela ukutshaya isiginci ngaze ngayaqeda ekupheleni komnyaka.
Ngabuyela njalo ngayacula loJays Marabini ngo2011 ngaze ngasuka ekupheleni kuka2014 okuyikho engahle ngaya kweleBotswana ukuyadinga imali yokuzithuthukisa kwezomculo. Yikho-ke engaqala khona ukucula okucacayo.
CL: Lokhe waqala ezokucula sowakhipha amadlalade amangaki jahalakithi?
MM: Lokhe ngaqala ezokucula sengakhipha idlalade elilodwa elika2016 elilesihloko esithi Ngiyabonga. Lelidlalade ngalipha isihloko lesi ngoba ngibonga uNkulunkulu ukuthi nguye ongenze ngenelise ukulikhipha njengoba ngesikhathi ngingakakhonzi ngangisehluleka ukukhipha idlalade ngaze ngaphupha ngitshelwa ngumuntu ukuthi kangikhonze ukuze ngenelise ukucula.
CL: Uvame ukutshayela ngaphi ingoma zakho njengomculi wezokholo?
MM: Ingoma zami ngivame ukuzitshayela ezinkozweni ngoba bayangimema ukuthi ngizobajabulisa abazalwane.
Kwesinye isikhathi ngiyatshaya njalo emitshadweni kumbe emidlalweni etshiyeneyo kodwa ngivame ukutshayela kweleSouth Africa ngoba yikho engiphila ngikhona.
CL: Abantu bathini ngomculo wakho njalo ukhangelele ukubenzelani lonyaka kwezomculo?
MM: Abantu bayawuthakazelela kakhulu umculo wami njalo bangikhuthaza ukuthi ngiqhubekele phambili ngomsebenzi lo. Ngikhangelele ukuqhubekela phambili ngijabulisa uzulu ngezomculo ngibuye ngimkhiphele elinye idlalade elitshisayo.
CL: Bunzima bani oyake uhlangane labo kwezomculo njalo nkuthazo bani oyipha abaculi abasasungula jahelibanzi?
MM: Ubunzima engiyake ngihlangane labo kwezomculo yikuswela imali yokukhipha idlalade kanye leyokuvakatshela abalandeli endaweni ezehlukeneyo. Okunye njalo yikuthi abantu bayantshontsha umculo wami bawuthengise ngentengo ephansi okudala ukuthi nxa sengithengisa owami abantu bangabe besathenga ama-CD amanengi ngoba bayabe sebelawo njalo sebejwayele otshiphileyo.
Ngalokhu kubaculi abasasungula ngithi kabasebenze bebambene labaculi abadala ngoba yibo abalolwazi olungcono ngezokucula. Okunye njalo ngithi noma kunzima kababambelele ngoba lindlela yokucula inzima.
