Ukuhlaziya inkondlo: Indumela

14 Mar, 2019 - 00:03 0 Views

uMthunywa

P Mpofu

Ugwalo — Ugqozi Lwezimbong

Imbongi – J Falala 

 

NGAMANYE amazwi indumela ngamahungahunga. Imbongi lamhla isethulela udaba ngendumela, amahungahunga.

Iyawababaza imbongi amahungahunga yikho nje iwethula ngesibabazo isithi: “Ye! We ndumela wendumela” okutshengisa ukuthi kuyisimanga ukwenza kwendumela. Siyatshelwa ukuthi imikhosi eminengi izwakala ngendumela. Imikhosi ngebika ububi kodwa isimanga yikuthi ingakafiki ngeqiniso layo ihle izwakale ngendumela. Ahle ezwakale amahungahunga ethi kulento enje eyenzakeleyo.

Amazw’ amahle abantu bengakawaboni ahle azwakale ngendumela ukuthi kulamazwe amahle endaweni ethile.

Amazwe amakhulu lawo abantu bengakafiki kuwo ahle ezwakale ngendumela.

Ngakucela labantu, abantu ababi labo bazwakala ngendumela kanti ngakwelinye icele abantu abahle labo bazwakala ngendumela. Indumela kukhanya yizo ezihambisa izindaba masinyazana.

Ulutho lusavela nje indumela isiluthethe kudala. Yilo loluya ulutho lolo seluzwakale endlebeni ezikude.

Ulutho lusavela, lungakathutshi ukuthi lube mgceke indumela isilugijimisile kwayazwakala kude. Lolo lutho luthi soluzwakala indawana yonke sebevele sebelodletshana ngenxa yamahungahunga.

Imbongi kayizizwisisi ezikandumela ngoba kayiziqedisisi. Lokhu kuzwakala ngala amazwi: “Hay’ezakho we ndumela’’. Iyamangala imbongi ngendumela ngoba kuthi lamacebo wonke esacetshwa ezwakale esexoxwa layizihambi. Ngenye indlela kutsho ukuthi kazakhi isizwe indumela nxa kuyakuthi ulutho lusabunjwa luzwakale seluxoxwa yizihambi.

Akulamfihlo elizweni ngenxa yendumela ngoba nxa zibuzwa izihambi lokho ezixoxa ngakho zithi: “Lokho sikuzwe ngendumela.”

Ngalokhu-ke yisimanga indumela okwenza imbongi ibuze indumela ukuthi ilendlebe enganani njalo ezingaki: “Kanti wen’undleb’inganani? Kanti wen’ undlebe zingaki?” Izinto okuthiwa zizwiwe ngendumela zinengi kakhulu yikho imbongi ibuza ukuthi yena ndumela lowo ulendlebe enganani njalo zingaki njengoba ekhanya esazi konke.

Ngenxa yendumela akuladaba olulala phansi lungaze lwezwakala. Imbongi iyakuqinisa lokho ngokubuza indumela, “Kanti wen’ udaba alulali phansi na?”

Ngumbuzo ongadingimpendulo lo ositshela ukuthi ngenxa yendumela akuladaba olukhulunywa luthule lunjalo lungamemethekanga.

Lapho okuhlangene khona abantu zindumela kuphela ezixoxwayo. Emidlalweni yonke zindumela kuphela eziphumayo abantu betshelana lokho abakuzwe kusasungulwa nje.

Emacaweni lakho akusileli ngoba lakho kuxoxwa ngendumela.

Labasematshwaleni labo baziphethe indumela bexoxa ngazo.

Abasemalimeni labo besebenza ndawonye baxoxa ngazo indumela, indaba ezisacetshwayo.

Iyababaza imbongi ngayendumela: We ndumela we ndumela.” Imbongi ikhuza undumela ukuthi ake ayekelane lendaba zabafowabo kanye lezaboyise labonina.

Share This:

Sponsored Links