uMthunywa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguP Mpofu
Isihloko senkondlo — Kugug’othandayo
ISIHLOKO senkondlo, “Kugug’othandayo”, siyisitsho esikhulunywa nxa kubonakala umuntu osegugile, oseluphele esenza izinto ezingahambelani lesikhathi sakhe.
Ngumuntu osegugile kodwa esenza izinto zobutsha ezingahambelani lezinga lakhe. Kavumi ukuthi usegugile lumuntu. Lo okhuluma kule inkondlo ngokhalela ukuguga ukuze atshiyele izizukulwane zakhe ithuba lokuthi zimkhumbule zize zethe inganekwane ngaye njalo laye abelithonga labo.
Ukuba lithonga lezizukulwane zakhe kutsho ukuthi uyabe eselidlozi lezizukulwane zakhe. Imbongi ithi othi:
“Kugug’othandayo” aluba bekuyizolo, kudala, kunsuku ezedlulayo, inkulumo enjalo bekuyindaba emangalisayo abantu abebezaxoxa ngayo beyibabaza okwesikhathi esithile ngalezo nsuku. Bekuzakhulunywa ngaye lowo muntu ngoba esala into eyimvelo ukuguga. Akumelanga umuntu ale kumbe aphikisane lokuguga ngoba lokho kuvele kuyimvelo.
“Iluba libuna ngemvelo yalo. Phela kusinwa kudedelwana.” Lapha sifundiswa ukuthi umuntu kavume ukuthi useluphele, nxa isikhathi sakhe sesifikile njengeluba lalo libona ngokwemvelo yalo nxa isikhathi sesifikile.
Labantu labo abagidayo, bagida bephana amathuba. Akulamuntu otshona egida isikhathi sonke. Uyagida engadinwa, unika abanye ithuba labo bagide. Othe waguga laye kavume anike abanye ithuba lokuthi benze lokho ayekwenza esesemutsha angaze ale.
Ukuguga akubuyeli emuva ngoba nxa sekuthe kwafika longathandiyo uyaguga kuthi ngokunjalo baphele ngamaviki abo. Iyabuza-ke imbongi ukuthi useyothini lowo owala ukuvuma ukuthi usegugile. Wala ukuthi usegugile ngoba uxubana labatsha yena egugile. Uqhobana lamathambo yena elezikhewu. Konke sekusala kulumuntu ngoba lamazinyo okuqhoba amathambo kaselawo yikho nje sekuthiwa uwaqhoba ngezikhewu.
Iyagcizelela imbongi ukuthi kusinwa/kugidwa kudedelwana, kunikwana amathuba. Ongasenelisiyo ukwenza ulutho oluthile utshiyela abanye ithuba labo bagide badinwe batshiyele abanye amathuba. Imbongi isifundisa lo owala ukuguga ukuthi uKhulu libizo lomuntu ogugileyo. Ugogo libizo lomuntu okhulileyo njalo.
Intombi ngumuntu omncane kanti ijaha lalo ngomutsha. Abanye kabavumi ukuthi bagugile yikho imbongi igcizelela ukuthi kuguga othandayo.
Kulesixwayiso sokuthi isizwe kasithinte, sikhuze abancane nxa bengabe besephula imithetho. Bayaxwayiswa ukuthi baguge ngokwemvelo yabo hatshi ukuthi nxa sebegugile benze imithanithani yabo ephikisana lemvelo yokuguga. Kwenzakala njani lokhu.” Ubuso buyaconjwa bubeyibukhazikhazi kodwa ngapha imihlathi ibuzana amavuko kusitsho ukuthi imihlathi isiwele, isitshwabhene itshengisa ukuguga.
Isiqonda nta kuntombi yakwabo imbongi ongomunye ongavumi ukuthi ugugile imtshela mgceke ukuthi ugugile bazasala belandisa ngodaba lobutsha bakhe yena engasekho. Lejaha lalo litshelwa ukuthi selibhidlikile, seligugile seziyosala zilandise ngaye izizukulwane zakhe zesithathu lezesine lo osegugile.
Endulo, ekadeni kuthiwa wayengumhlola lo owayesala ukuthi ugugile abezicomba njalo exubana lentsha yena kusobala ukuthi useluphele.
Babesidla ukanethwa, inyama yesifuba labo abagugileyo. Ngomama abagugileyo ababephiwa ukanethwa inyama yesifuba, behlonitshwa njalo endulo omama. Emadodeni lawo agugileyo, amaxhegu babephiwa ingxenye yesibindi okuthiwa yimpindu. Kwakuyinhlonipho yabokhulu leyo ngoba sebegugile. Intsha yona yayikhongozela ikhangeza ukuphiwa ngabadala. Ngoba kusinwa kudedelwana. Kuphiwana amathuba ukwenza izinto.
