uMthunywa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene
leThe Literature Bureau
Imbongi nguL C Sidambe
Isihloko senkondlo — Kumzali
KULE inkondlo imbongi kumbe omunye umuntu engabe imkhethile imbongi ubonga umzali wakhe ngalokho okuhle amenzele khona. Siyezwa ukuthi lanxa ephuma endleleni ayikhonjwe ngumzali wakhe angezwa ilizwi lomzali uyaphenduka ngesiqubu.
Kusobala nje ukuthi njengabantwana bonke laye lo uyake aphume endleleni ayifundiswe ngumzali wakhe aphinde aphenduke kodwa umzwangedwa wakhe usumthintile.
Iyavuma imbongi ukuthi yabangumthwalo womzali wayo kusukela isesesiswini sikanina eyithwele. Umzali wayidingela wayinika ukudla yadla yaminza okuyikuthi yadla yasutha kakhulu. Konke lokhu ngunina ayeyipha khona njengoba sisizwa ibonga imbongi isithi, “Ekudleni ngiminza, wangingcangcisa”. Unina wayeyifunza yikho kuthiwa wangingcangcisa. Sasizwe abazali bethi ebantwaneni kabadle ingcangca. Nxa isivuma imbongi ukuthi uni0na wayeyingcangcisa kutsho ukuthi wayeyipha ukudla.
Iyavuma imbongi ukuthi kayizange ihambe ize ingagqokanga ngoba umzali wayo wayembesa yavala ubunqunu bayo. Kujwayelekile ukuthi abantwana bakhale ngakho-ke umzali wayo ngezikhathi ezinjalo wayilolozela yathula kumbe yalala. Nxa igula imbongi umzali wayidingela izihlahla zokuyelapha.
Ebuthakathakeni kwayo umzali wayo wenza okufanayo wadinga izihlahla wamthunqisela. Ekukhulumeni yalandela awomzali wayo.
Imbongi ifuna inhlamba ukuthi iyikhulume kodwa umzali wayalela lokho wayivala. “Ebuhlungwini, izihlahla wazifuna; Ebuthakathakeni, wangithunqisela; Ekukhulumeni, awakho ngaphindisela; Ngifun’ inhlamba, wanginqabela.” Imbongi iyamncoma umzali wayo ukuthi ulobuntu obumangalisayo kwaze kwathi kuye njengomntwana unembeza kanina wakha. Yena njengengane wahlala waphotheka okwegoda lona abathi lide lingaqaki ngakho yena wakha.
Umntwana lo ongaba yimbongi uthi enhliziyweni yomzali wakhe wathola umthunzi opholileyo wethula yonke imithwalo yakhe, kwathi phansi wawelana lobubele obukumzali wakhe wonke. Umzali lo ngolesisa olalela izikhalazo zengane yakhe. Imbongi iyavuma ukuthi yayidinga indlela ecentwe ngumzali wayo ngesimo sakhe esihle. Ngaleyondlela ecentwe ngumzali ithi yagijima ngayo ngesiqubu umlomo uvaliwe ingakhulumi lutho.
Into eyananzelelwa yimbongi yikuba inde indlela njalo ikhamisile le eyacentwa ngumzali wayo. Isibone ubude baleyondlela ecandwe ngumzali imbongi ithi yadinga eyayo ehlathini yaphuma kuleyo ecandwe ngumzali. Kwabanzima kodwa ukuyihlandla phakathi eziqintini ngoba ahlaba ameva ngoba esephumile endleleni ekhamisileyo ecandwe ngumzali wakhe. Sekunjalo imbongi iyavuma ukuthi yaphenduka yayingena njalo indlela yomzali wayo.
Iyatsho imbongi ukuthi phela elomzali wayo iyalizwa ilizwi lanxa isehlathini. Iyavuma njalo ukuthi ekuhambeni umzali uyisibane sayo esingacitshiyo njalo asiphephethwa ngumoya. Elomzali ilangabi ngelothando. Iyavuma ingane le okungaba yimbongi ukuthi eyayo indlela ivulekile, isibane sayo isigogodlele siyavutha sona, kodwa lanxa kunjalo iyavuma imbongi ukuthi lanxa esayo isibane sivutha singeke sifinyelele kwesomzali wayo sona esilokhu savutha kusukela kudala.
