uMthunywa
UKUZE sizwisise kuhle umhlobo lo wesabizwana, siyakhuthazwa ukuthi sibale isahluko esethula imihlobo yezichasiso ngoba sakhelwa ezichasisweni.
Ake sibale imitsho elandelayo:
1. Ugqoke isigqoko esihle. (esihle) yisiphawulo.
2. Uthe tshazi umama ohlakulayo. (ohlakulayo) yisibaluli.
3. Umbuze ukuthi ufuna ziphi iziwiji? (ziphi) inani.
4. Inkomo yakhe ibulewe izolo. (yakhe) yibumnini.
Emitshweni engaphezulu amagama asezibayeni zabakope ayizichasiso. Izichasiso lezi zilandela usobizo (okutsho ibizo kumbe isabizwana).
Siyakwenza-ke ukuthi nxa sikhuluma igama eliyisichasiso silisebenzise landulele kumbe limele usobizo (ibizo kumbe isabizwana).
Siyagcizelela lapha ukuze abafundi bazwisise ukuthi sitshoni nxa sikhuluma ngosobizo.
Izibonelo:
1. Esihle isigqoko sigqokwe nguye. Esihle yisichasiso esandulele ibizo.
2. Ohlakulayo umama uthe tshazi. Ohlakulayo wandulele ibizo umama.
3. Ufuna ziphi iziwiji. Ziphi, yisichasiso esandulele ibizo iziwiji.
4. Eyakhe inkomo ibulewe izolo. Eyakhe yisichasiso esandulele ibizo inkomo.
Nxa-ke isichasiso sisetshenziswe kanje emitshweni siba yisabizwana sokuchasisa ngakho isichasiso siba yisabizwana sokuchasisa nxa sandulele ibizo kumbe simele ibizo.
Qaphela:
Akutsho ukuthi isichasiso asisachazi usobizo nxa sesiyisabizwana sokuchasisa, siyabe silokhu simchaza usobizo kanti njalo siyamela ibizo lokugcizelela usobizo.
Nxa sisebenzisa isiphawulo, isibaluli lenani njengezabizwana akubi lenguquko kuzo izichasiso lezi.
Kodwa nxa sisebenzisa ubumnini njengesabizwana sokuchasisa siqala ngonkamisa a-, loba e-, noma o-. Kanje: Ilihlo lami libuhlungu – Elami ilihlo libuhlungu.
Amathambo enkomo amnandi Awenkomo amathambo amnandi. Ubuhlalu bakhe buchekile – Obakhe buchekile.
Ingxenye yalesisabizwana iyabahlupha abafundi abanengi ngakho kudingeka ukuthi bayifundisise le ingxenye.
