Tjidza n’hayi whuzwitilika bulemo

27 Jul, 2017 - 06:07 0 Views

uMthunywa

Tina Lobs Buhegwedu Dube
IDAMA ileli latinalo nasi. Alita dama ileli linogala zwikiya uti apa umwemwetela zwibhuda banhu beti eke naka, dzene tjiso ulimoyo. Unoba akanaka mwana wonhu ekoti oseka naka kose kubhudila patjena bamwe bedza beti “dzene titjibatjetjana, waka eliponi tikula, kwegula matoko”. Limwe hhuba tilimutshipi wakagumba lumbo mwana wetjikadzi awha ndiyi waka alimile esumikila edusa patjena tjimumoyo eti “nomba mwanangu, dzene nhu akatola nkadzikulu unonga iwe”. Kwakakwaba moyo iye mahhuba atjiwunsiya.

Dama lanasi likati watjidza n’hayi wazwisa mubulemo. Bamwe bangatjenama nesaziba. Bahayi banjinji banodziyidza.

Banohaka gala mubuhayi gwabo. Apa uti notjidza watjizwipabo bulemo gusingamilike. Banhu bakhona bose ungati banozwagwa nenhu un’ompela. Akuna pabanosiyana, hama kene ntaya, nsumikili kene usingalizibe dama loNdzimu.

Banohha belila behaka bhatsho koga ukagala wabhatsha watjizwigwisanya nabo. Unokutila bupitipiti gwawusakatongobona. Nosala wagwadziwa uti dzene tshene ngono dzene tshene ayitohinga.

Kondimanyikana kuti kotiwa neni banhu banohaya bali ibo basingazwipile ape besimuludziwa. Ndokumbila n’handulo kuna banobala tjiKalanga kuti tingabakona tjini. Umwe nlumetate unangoni wakabona hama dzidze dzisingahinge etola esa mun’hingo. Waka eti ihama. Kugala mahhuba asimangapani ewana imwe yabhakhwa ikhwiba.

Eti ndakubona kanti aanhu ekatangisa, umwe enowanika alilele kun’hingo akafuka, iwo n’hingo uwe ulilinda mbava kuti dzisitongokhwiba. Noti nongudza buhayi kati mweni unoguda. Kwagala whotji  kene  ukangudza, nowana yobumbuluka mudope. Kumwe nohaya kuti kene midzimu kene ndiye satani kene ini? Bahayi baba matsotsi.

Kwatjitisimila kuti uzibe kuti wawungabhatsha ndiyani. Batategulu bakatumila mbgwa zina bakati “kuto natsha”.

Umwe ndakawha ngoni awumbulila zwimbalo ndahhigwa nemeya yopa kati ndatjipala kuti tibengane. Ndakati kuna iwhoyo nhhuhha saku waka manikana wakajali ngandikubhatshe, kabvumila pehhugwi. Sonhu wandaka kula naye nditola zwinotengesewa ndipa kuti atjinotengesa unowana mbhayilo ipapo kati zwinhu ndazwitata. Wakabva angina pasi setjigogoro iwoyo nsi nanasi andizopamha awumbona. Ndaka nditi ndotjidza kati ndazwikhiga bulemo. Notjidza nhu nasi mangwana unokudana nloyi wemalipiti. Unomimila sibili banhu bose mumalayini bewha kuti tatanhomwe banazwaMakombela kusina. N’hayi unoboka nesapa.

Ngono kene kwakajalo, tjakalisa uNdzimu tjakudla tjakuwana. Zwilema ape zwili zwedu tingazwitini. Zotitjinyila pamwe kulibulengwe. Ngatizwitileni mazwibhatigwa sa ikoko tate bedu bakuDzimu betitila mazwibhatigwa matjinyo edu asimahoma atinobatila misi nemisi. Kana banhu, mbuya akuna. Dzene kungatongoti limwe hhuba banhu kulibusiku luboko goNdzimu gukati netjinyolotjo midu n’umba dzose banhu bakasala patjena kubva kwahha netjedza tjinovoneka hango yose wawungabona kuti banhu banotihha tjini.

Wawungaseka mapapu akawila pasi. Idzedzi dzinohliwa mubugalo wawungawana imwe itihha yakasenga bhurugwi ikon’wa nolimbala kose ilabukila kuti ndiwane pobgwata. Kolema zina lembgwa. Umwe wakati kolema kusakasengwa  umwe akati kwakasima konga nhalu dzonkhwa. Inyambi muzwilebo.

Whi lakati unazebe ngaawhe kunolebgwa. Ukabona nhu ekubhatsha ziba kuti wawana hama yemalebeswa usiyizanise. Uyise pedlo kakale usivukidze pawan’wa. Yenda unoboka kuti unobhatsha asinyale moyo, alambe endila mbeli ebhatsha nebamwebo.

Kalanga Language and Cultural Development Association — [email protected]

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/JRD3VTT" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds