SIGIYA NGOLUDALA: Zinengi indlela zokukhunkula

18 Jan, 2018 - 00:01 0 Views

uMthunywa

Kuloba uCornelius Luphahla

MTHWAKAZI omuhle ondlela zimhlophe sasithi nxa umfumfu ununkula intakubomvu zithela amangabuzane endiza kawaze wathandabuza ukuthi ihlobo lisondele uyathwasa umnyaka. Ngokunjalo bakaMalandela lapha ngizacubungula insindansinda yendaba.

Kule iviki ngithanda ukuvezela umphakathi ukuthi ubukhunkuli buza ngendlela ezehlukeneyo, yikho nje inengi labantu lalingabonakali ukuthi liyakhunkula. Phela abanye bakhunkula ngezihlahla kuthi abanye njalo babuswa babuye baholwe ngamadlozi.

Kunjalo bakaMalandela, kule iviki ngithanda ukuveza isihlahla esiyingozi emphakathini kodwa lesi sihlahla kasaze sabonwa ngumuntu ongakhokhelelwa ngabadala. Lesisihlahla ngumdlebe njalo kasibonakali lula kodwa sihlala siluhlaza kasaze satsha loba nje libhadla ngalowo mnyaka.

Khumbula ukuthi isihlahla lesi sithelelwa ngegazi yikho nje siqeda abantu esigabeni. Ukusithelela kwakhona kwakwenziwa ngumniniso njalo lapho esikhona kuyabe kuhlala kusifa abantu besilisa kuphela. Umsebenzi walesisihlahla yikunothisa umniniso kusiya ngokuthi yena ufuna ukunotha ngaluphi uhlobo.

Phela igazi leli okuthelelwa ngaso lesisihlahla akukhathalekile ukuthi ngelenyamazana kumbe ngelomuntu.

Ukuthelelwa kwaso lokhu kwenziwa ikakhulu ngesikhathi sebusika. Qaphela-ke ukuthi lesisihlahla ukuze ukwazi ukuthi sikhona kuleyo ndawo ophila kumbe ohlala khona unanzelela ngokuthi nxa ulabadala uyasizwa sikhala njengomntwana kodwa akwaze kwabalula ukuthi usibone ngoba sifana lenhlaka yotshani.

Yebo phela kwakuthi singakukhalela nxa ungasazi umzimba unyukubala kube nzima wethuke wehluleke ngitsho lokwenzani. Loba kunjalo lowo osizwe simkhalela kuyabe kufanele ayebona osiyazi ngoba uyabe elabadala abakhulu.

Bakwethu lingalibali ukuthi lesisihlahla kasaze sabulala usane kodwa siqeda amadoda amadala kuthi umniniso asebenzise igazi labo ukusithelela ngalo ukuze aqhubeke ngomnotho wakhe.

Khumbula ukuthi umuntu osebenzisa lesisihlahla uyazikhethela ukuthi ufuna ukunotha ngayiphi indlela kusiya ngokuthi uthandani. Abanye babesebenzise lesisihlahla ukuthi babe lenkomo ezinengi kuthi abanye basisebenzise ukuba labesifazana abanengi.

Loba kunjalo bakaMalandela lingalibali ukuthi isihlahla lesi siyingozi ebantwini ngoba olaso kwakuthi mhla singaba sidala siqalise ukudla abantwabakhe. Lapho-ke kwakube nzima ngoba singezwa igazi lomdeni wakhe sihle siqede bonke siphethe ngaye.

Ungavela usizwe sesikhala njengosane kuyabe sokusobala ukuthi sesisola njalo sesifuna ukudla igazi lomdeni womniniso. Ngokunjalo-ke bakwethu ngithanda ukuveza ukuthi endaweni zemakhaya ungabona abantu besilisa bephela ungathandabuzi ukuthi ukhona olalesisihlahla.

Loba kunjalo lesisihlahla nxa sikhona esigabeni kwakubizwe osiyazi ngoba yibo abaziyo ukuzibona. Ekufikeni kwabo bayasichela ngezanzoco zabo basigamule njalo nxa besebenze ngendlela eqotho lesisihlahla kasihlumi futhi.

Okunye njalo umniniso laye bayamthanathana ukuze angafi ngoba bengasigamula engathanathanwanga uyafa.

Ukufa lokhu kuhle kube luzimu emdenini yikho nje kwakube kuhle ukuthi athanathanwe kungakazwe kwaganyulwa lesisihlahla.

Mthwakazi kaNdaba bengithi ngichaze ngamafitshane mayelana lobukhunkuli obenziwa ngabantu emphakathini ukuze mhla kwehlele esigabeni sakini likubone lithathe amanyathela kungakaze konakala njengoba abadala babengasomi mhla bethi ibumba lithatshwa lisemanzi.

Ngithemba sengitshaye kwenela bakwethu, selizayitshaya-ke eyenu ingquzu basina osokusina bampongoloze kube njeya. Lakusasa lilanga bakwethu.

* * * * *
Mlobi ngiyabonga umsebenzi owenzileyo ngokuchaza ukuthi abaphansi baphunyuzwa njani ngakho isicelo sami yikuthi ungichasisele ukuthi ngingenza kanjani ukuze ngiphumule ukuphupha ngihamba ngemota ngoba ngiphupha njalo nsukuzonke. — Ntombizodwa Mpala, Lupane.

Siyabonga umsebenzi wakho osenzela wona ngakho sithi qhubekela phambili. Mina ngicela ungichazele ukuthi ngingenza kanjani ngoba abantwabami ababili abancane balala bekhuluma angathi bayalwa kuze kuyekusa. Isimanga yikuthi bayabe beqamba amabizo abantu engingabaziyo ngapho bekhala. Ngincede mlobi sengiswele ukuthi ngingenza kanjani. — Silindokuhle Khanye, Silalatshani.

Mlobi ngithemba uphilile. Mina isicelo sami yikuthi ungichazele ukuthi ngingenza kanjani ukuze ngiqinise umuzi wami ngoba ngingowesifazana oleminyaka engu-25 njalo ngendile kodwa umkami uthi ngiyaqanda,  kangimjabulisi. — Sethulelo Ngwenya, Njube, Bulawayo.

Share This:

Sponsored Links