uMthunywa
Cornelius Luphahla
NGANGIZWE oMandulo bethi ukubambana kuyinto enhle ngoba kuletha ukuthula kanye lengqubekela phambili. Yebo sibili babengasomi babekubonile lokhu ngoba abantu ababambeneyo kabalutho ukuphumelela.
Limuka ukuthi bathi izandla ezinengi zilendima. Kunjalo sibili amasongo akhenceza emabili. Ngalokhu kulezinsuku inengi labantu kalibambananga yikho nje lingaphumeleli. Phela imibono emibili kumbe eminengi iyakha isizwe.
Isimanga yikuthi ukungabambani lokhu kukhona ngitsho lasemdenini etshiyeneyo. Asazi njengoba nje abadala bethi ukungezwani emdenini kuletha izitha ngoba ziyabe zisenzela ukuthi kungaba lengozi amalunga omdeni akhombane ngeminwe. Kunjalo sibili abanye abantu basuka bazidonsele izitha ngenxa yezenzo zabo.
Yebo kambe akukho muzi ongathunqi intuthu kodwa njalo umuzi ohlala wengenywe liyezi lentuthu awusi muzi walutho. Isiphetho somuzi onjalo yikulumatha kwezindlu zonke ezikiwo.
Phela emdenini lapha kuvame ukuthi izimpi zidalwe yikuthi omunye wamalunga omdeni uyabe efuna kube nguye yedwa olombono olandelwayo. Yebo kambe imizi yonke iba lenhloko kodwa akutsho phela ukuthi inhloko le yiyo okufanele iphawule konke ingaze yaboniswa muntu.
Kukhona njalo ukungabambani ikakhulu kubaculi asazi ukuthi kusuka kungene munyu bani. Ngize ngikhumbule umculo wodumo uNdux mhla exwayisa abaculi ngengoma yakhe ethi ukubambana kuletha impumelelo kubahlabeleli. Wayekubonile sibili ukuthi bakhona abaculi abangabambananga.
Phela kuvamile ukuthi uzwe kuthiwa iqembu labaculi elithile selidabukane phakathi omunye wabumba elakhe. Lapha ke isisusa salokhu kuyabe kuyikuba lesandla esilukhuni komholi waleliqembu. Abanye njalo ngabangafuni ukuncedisana lamanye amaqembu kwezomculo.
Abaholi abanengi kwezomculo bavame ukuthi noma bethole imali enganani bamane bancwantele amalunga abo okunganganani. Ngalokhu abanye baqala beqinisela kodwa isiphetho kuba yikwehlukana kweqembu.
Esikhathini esinengi kwakuthi iqembu eliphume kwelikhulu lenze umsebenzi omuhle kakhulu kulalelo elidala. Ngemva kwalokho inkokheli zeqembu elidala ziba lomhawu kuvuke njalo impi kubangwa indaba enjalo.
Konke lokho phela kuyabe kudalwa yikungabambani kwabantu ngoba nxa besebenza bebambene ngeke uzwe kuthiwa ukhona osebumbe elakhe iqembu. Ungabona esebumbe elakhe kuyabe kwenzakale ngesivumelwano njalo kuyabe kusetshenzwa ndawonye kusatshelwana kanye lempumela yamaqembu la womabili.
Ngokunjalo lemisebenzi yakhona iyabe imihle sibili ibonisa ukuthi yenziwe ngobunono obuqotho. Lapha ke sihle sigcwaliseke esithi izandla ezinengi zilendima.
Mthwakazi omuhle umuzi olokubambana uba lokuthula kuthi labantwana balo umuzi bakhula belokuthula. Nanzelela ukuthi umntwana okhula ehlukuluza abanye lokhu uyabe ekubonele egumeni langakibo ahle athi yiyo impilo enhle njengoba nje abadala bethi inkunzi emnyama iyona amathole.
Isenzo sokungabambani lesi yiso esiyabe sizenziwa ngabantwana balo umuzi ngoba bekufundele ebazalini babo. Ngalokhu kuqakathekile bakaMalandela ukubambana.
