O-Level: Ukuhlaziya inkondlo

11 Jun, 2015 - 14:06 0 Views

uMthunywa

Silo Charles Dube
Kule inkondlo imbongi ikhala ngasebafayo, bangcwatshwa okukhathesi sebengamadlozi. Imbongi ithi kawavuke lawo madlozi azobanceda kundubo abalazo. Kabavuke bazoqeda inhlupheko laba abaphilayo abahlangana lazo. Imbongi ithi kaweze lawo madlozi azobahotshisa umoya wabo ukuze bakhulume ngolimi lwabo. Kusobala lapha ukuthi abantu sekubaphunyukile konke okwabo khokho babo.

Ngenxa yalokho imbongi isiwabiza-ke amadlozi akibo ithi, “Makhand’asemithonjeni kaMthwakazi, zinsik’eziqukethe lonk’ulwazi –.” Amadlozi la imbongi iwabiza ithi zinsika eziqukethe ulwazi, okuyikuthi amadlozi alolwazi. Amadlozi la ngabantu abafe belolwazi; ulwazi lwakuthangi, olwensuku zakudala, lona lungolwezazi zakudala. Imbongi iyawabuza la amadlozi ukuthi alaleleni emanxiweni? Kawavuke lawo madlozi azobapha lolo lwazi lwabo bathimule ngolimi lwabo.

Lokhu kutsho ukuthi kawavuke amadlozi lawo emanxiweni azofundisa laba abaphilayo abasemhlabeni impilo yakudala ebiphethe isizwe. Imbongi ifisa ukuba bathimule ngolimi lwamadlozi okungabe kusitsho ukuthi bakhulume ngolimi lwakudala olwaluhlonipha hatshi lokhu okwakhathesi. Ngokubona kwembongi abantu khathesi baphakathi kokungazi. Bembeswe yinkungu efiphaza ivale ulwazi lwabo.

Kulenkungu evalele abantu bakhathesi ukuthi bazi ukwenza kwamadlozi, abantu bakudala asebedlulayo. Abantu bakhathesi bakhalela ukwazi isiko ebelakhe labo asebengamadlozi. Bona abakhathesi ngokutsho kwembongi balilahlile lelo siko. Balahle okwesiko lakudala aze anike umzekeliso wokuthi balahlile amahlwayi lawo agqokwa ngabantu nxa begida izingoma zomdabu enza ingoma lezo zihlabuse kolaleleyo. Balahle konke lemiqwayi abakudala ababegida beyithwele.

Imbongi iyaphambili isitshela obekusenzakala izolo. Izolo bekuhlatshelwa (kuhutshwa) izingoma, amanina evumela lezo ngoma ezithe zaqaliswa. Indoda eyakhileyo uma ithe yafa ibibuyiswa. Lowo mkhuba wokubuyisa lowo osewabhubhayo ubuhlonitshwa, udunyiswa izolo. Lowo mkhuba ubudunyiswa ngemicimbi eminengi, enjengokudonsa ihlahla lisuka engcwabeni (ethuneni) lalowo osewadlulayo. Bekuhlantshwa inkomo kudliwe inyama.

Imicimbi le obekuphathwa ngayo imbuyiso ibibizwa ngamagama amanengi. Belunzima lolu limi lwalaba asebengamadlovuzi oselugugiswe lwalulazwa yibo labo abazalwa yilabo asebengamadlozi. Imbongi ikhuthaza amadlozi aboyise ukuba avuke akhe izintaba ezinkulu lapho abazothethelela khona lalapho abazokhandela khona amasomo kunye lezindaba zabo, zobudoda babo lobufazi babo, ubujaha babo lobuntombi babo. Konke lobukhali lobuthundu babo bazabuxoxela kulezo ntaba ezakhiwe ngamadlozi akwabo.

Izaqhubeka linkondlo kumaviki amabili alandelayo.

Share This:

Sponsored Links