uMthunywa
NguMsilisi Dube
ABALIMI abavela esiqintini sePhelela lakwezinye indawo eziduzane lendawo le sebeqalisile ukuvikela izilimo lezifuyo ekudliweni zinyamazana zeganga ezisuka ehlathini leHwange.
Kubikwa minyaka yonke abalimi abavela kulindawo lakwezinye iziqinti ezingaphansi kwesigaba lesi bavame ukulahlekelwa ngamabele lezifuyo ezitshiyeneyo ngenxa yenyamazana lezi.
Abalimi balumango batshele iphephandaba likazulu ukuba sebeqalile ukuvusa uthango lwamasimu njengendlela yokuvikela amabele kunyamazana ezifana lamabhalabhala lempunzi.
“Minyaka yonke sihlutshwa ngamabhalabhala lempunzi athakazelela ukudla amabele ebusuku. Ngaphandle kokulala emasimini sikubona kungcono ukuba sifake izigodo ezinde ezingeke zeqiwa zinyamazana lezi.
“Umsebenzi lo mkhulu kodwa sizimisele ukusebenza gadalala ukuze silondoloze izilimo zethu,” kubika omunye umlimi uMnumzana Jabulani Sebele ohlala esiqintini sePhelela.
Nyakenye ebusika, abalimi abanengi balahlekelwa zinkomo lembuzi ezinengi ngenxa yokudliwa yizilwane.
Ezinye iziqinti ezijwayele ukuhlaselwa zinyamazana lezi zigoqela iMpindo, Sipepa leNgamo.
Inyamazana ezifana lezilwane kunye lendlovu zivamile ukubulala izifuyo lokudla amabele emasimini.
“Kwesinye isikhathi indlovu ziyabaleka nxa sibase umlilo phakathi emasimini.
“Ngokuhamba kwesikhathi indlovu lezi ziyajwayela umlilo lo zicine zingena emasimini zisidla amabele,” kubika umlimi uNkosikazi Sithokozile Ndlovu.
Isigaba seTsholotsho ngesinye sezigaba esabelweni seMatabeleland North esilabalimi abakhutheleyo ekulimeni lasekufuyeni izilimo ezitshiyeneyo.
