Uncategorized

Kukhunjulwa ibutho leMbizo eGadade

09 Nov, 2017 - 02:11 0 Views
Kukhunjulwa ibutho leMbizo eGadade UNduna Nhlanhlayamangwe Ndiweni

uMthunywa

Cornelius Luphahla
BEKUSINDWE ngobethole abantu beyinyelane esigabeni seGadade eNtabazinduna lapho obekukhunjulwa amaqhawe ebutho leMbizo elaphelela khona ngeMfazo Yakuqala.

Umkhosi lo ubumhlaka 5 Lwezi lapho uzulu obekhumbula khona amabutho enkosi uLobhengula ahlaselana khona labeLungu kwafa amanengi inkosi yasinyamalala.

Induna yakule indawo uMnumzana Nhlanhlayamangwe Ndiweni ulandise ngempi le ethi kuqakathekile ukuthi amabutho la akhunjulwe minyaka yonke.

“Mina ngikhuthaza uzulu ukuthi angadeli ukukhumbula amaqhawe enkosi uLobhengula afa ngomnyaka ka1893 ngoLwezi empini yeMbembesi. Amabutho la ayegoqela iMbizo, Ingubo, Ihlathi, Isiziba, Insukamini lamanye amabutho ahlaselana lamabutho amaKhiwa kusemini kwaze kwaphela insukwana lokhe kuliwa.

“Amabutho amaNdebele ayesebenzisa izikhali ezigoqela imikhonto, amahawu, induku kanye lamahloka kuthi awabaMhlophe esebenzisa imbhobho kwaba nzima ukuthi abaNsundu banqobe. Ngokunjalo kwaphela amabutho amanengi kakhulu aNsundu asengcwatshelwa khonapha eGadade okuyikho inengi lawo afela khona. Ngokunjalo ngikhuthaza uzulu ukuthi akuqakathekise kakhulu ukuthakazelelwa kwamaqhawe la ngoba yiwo aveza isibindi samaNdebele,” kutsho iNduna uNdiweni.

Isazi kwezamasiko uMnumzana Phathisa Nyathi ubikele uzulu ukuthi ukwehlulwa kwamabutho la yikho okwadala ukuthi inkosi inyamalale kanye leMfazo yesibili.

“Ukwehlulwa kwamabutho enkosi uLobhengula ngo1893 eGadade yikho okwadala ukuthi inkosi itshise isigodlo sayo uBulawayo ilubhekise entshonalanga. Ekuhambeni kwayo yathi isiseTshangane ihamba lamanye amabutho uJameson kanye lamabutho akhe bathutsha okuyikho amabutho amaNdebele abanqoba khona kwaphenduka abambalwa.

“Ngemva kwalokho inkosi akwaziwanga ukuthi yaqonda ngaphi okuyikho okwadala uMvukela weSibili oka1896,” kuphetha uMnu Nyathi.

Share This:

Sponsored Links