Kazivikelwe inkomo kumkhuhlane wombendeni

21 Jan, 2016 - 00:01 0 Views
Kazivikelwe inkomo kumkhuhlane wombendeni Inkomo ezihlaselwe ngumbhedeni

uMthunywa

Johas Moyo
ABE-VETERINARY Services esabelweni seMatabeleland North sebexwayise abalimi ukuthi bahlale bevikela izifuyo zabo sonke isikhathi kumkhuhlane wombendeni (anthrax) ngoba yiyo kuphela indlela engaphathisa ukuqhelisa izibaya zabo kanye lomhlambi wesizwe.

UDokotela Pollex Moyo oyisikhulumi se-Veterinary Services esabelweni seMatabeleland North uxwayise abalimi ukuthi bavikele inkomo zabo kumkhuhlane wombedeni ovame kakhulu nxa izulu lingaba lilutshwana.

UDkt Moyo uthe abalimi kumele bahlabe izifuyo zabo ukuze zihlale zivikelekile engozini yokuhlaselwa ngumkhuhlane lo olakho ukuthanyela umhlambi.

“Kuqakathekile ukuthi inkomo zihlatshwe kanye loba kabili ngomnyaka njalo isikhathi esiyiso esifanele ukuthi zihlatshwe ngaso kulapho izulu lisewula.

UDkt Moyo uchazele intatheli yephephandaba likazulu ukuthi abalimi kumele babekwazi okubangela umkhuhlane wombendeni.

Uqhubekele phambili echasisa esithi lumkhuhlane ubangelwa yizibungwana (bacteria) ezenelisa ukuhlala phansi enhlabathini okweminyaka engu-60.

“Nxa izulu lisina kuhle inkomo zisutha lamanzi ekhona liyahlala phansi leligcikwane  lingabonakali kodwa ngomnyaka wendlala ofana lawonalo inkomo zisengozini ngoba inkomo zicina zisidla utshani obuncinyane kukanti ezinye inkomo zicina zikhuma inhlabathi njalo lasekunatheni emanzi liyatholakala ikakhulu kulawo aseludaka,” kulandisa uDkt Moyo.

Uqhubekele phambili echasisa ukuthi akumelanga ukuthi abalimi baze bamelele ukuthi inkomo ziqalise ukugula ukuze bazelaphe sezihlaselwe ngumkhuhlane kodwa kuyabe kukuhle kuthi bahlale bezivikele.

“Isikhathi esihle sokuhlaba inkomo ukuthi zivikeleke emkhuhlaneni wombedeni kusekuqaliseni komnyaka, kodwa inkomo ezimithiyo akumelanga zihlatshwe ngoba zingafa njalo abalimi abananzelele izifuyo zabo ikakhulu nxa izulu lisewula ngoba izikhathi ezinengi yilo elibuya lemikhuhlane eminengi,” kutsho uMnumzana Moyo.

UDkt Moyo uphinde waxwayisa abalimi njalo ebafundisa ngezibonakaliso zesifuyo esiyabe sibulewe ngumkhuhlane wombendeni esithi inkomo yakhona ibonakala ngegazi elimnyama elinganqumiyo eliphuma kuzikhala zonke zomzimba (amakhala, indlebe umlomo kanye lomtshaza).

“Inkomo ebulewe ngumbendeni iyakhukhumala njalo isisu lesidumbu sakhona kasomi loba isifile kukanti ngaphakathi kwayo umbendeni wayo ubamkhulu ngoba kuyiwo oyabe uhlaselwe ngumkhuhlane lo.

“Okunye okumele abalimi bakwenze yikugebhela phansi isifuyo esibulewe ngumkhuhlane lo ngoba singatshiswa igcikwane leli kalifi, ezinye izifuyo zinganyathela umlotha lo ziyathatha umkhuhlane lo,” kutsho uDkt Moyo.

Uphethe ngokukhuthaza abalimi ukuthi izifuyo zabo zonke nje abahlale bezinakekela ukuze bengalahlekelwa ngoba izifuyo kuyinto eligugu kwezomkhonomi weMatabeleland.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/JRD3VTT" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds