Isabizwana sokukhomba

02 Mar, 2015 - 15:03 0 Views
Isabizwana sokukhomba

uMthunywa

Isabizwana sokukhomba sisebenza njengazo zonke izabizwana. Sona sibuye sibelomsebenzi wokukhomba ezindaweni ezintathu ezehlukeneyo.

Isabizwana sokukhomba eduze, buqamama lakude.

Isabizwana sokukhomba singasihlela ngendlela elandelayo:
Isigaba        Eduze              Buqamama                 Kude
1                lo                        lowo                         lowaya
2                laba                     labo                         labaya
3                lo                       lowo                          lowaya
4                leli                      lelo                           leliya
5                lesi                     leso                           lesiya
6                la                       lawo                          lawaya
7                lesi                     leso                           lesiya
Isabizwana sokukhomba eduze esilelunga elilodwa singasebenzisa u “na” abeyisijobelelo, ikakhulu uma sisekucineni komutsho. Izibonelo: lo – lona; le – leyana; la – lwayana.

Ukwakhiwa kwesabizwana sokukhomba:
Izabizwana zokukhomba buqamama, lakude zisuselwa esabizwaneni sokukhomba eduze.
Ngakho-ke kudingeka sazi ukwakhiwa kwesabizwana sokukhomba eduze kuqala.

Isabizwana sokukhomba eduze:
Lesi sisakha ngokuhlanganisa isakhi sokukhomba u “la” lesiqalo sebizo, besekulumbana onkamisa:
Izibonelo: la + um(u)   > lo; la + iN-   > le(N)    > le; la + iziN-  >lezi(N) > lezi; la + ili-  > leli  > leli.

Esikunanzelela lapha yikuthi kulezo zigaba ezilomankankane, siyabasusa kanye lonkamisa olandela lapho.
Nxa sihlanganisa isakhi sokukhomba u “la” kanye lesivumelwano senhloko kulumbana onkamisa kanje:
Izibonelo: la + u- = lo; la + i = le; la + a = la.

Share This:

Sponsored Links