WATSHA TSOTSI: Impumelelo kazulu!

28 Jun, 2018 - 00:06 0 Views

uMthunywa

INHLOLISISO eyenziwe ngabacuphi beCriminal Investigation Department (CID) esabelweni seZimbabwe Republic Police (ZRP) Matabeleland North endabeni zakoCALA lomzali wakhe uSigilamkhuba, iveze ukuba impi kazulu lamapholisa inqobile.

Kusigaba sakuqala sika-2018 (kusukela kuZibandlela kusiya kuNkwenkwezi), amaCID eMatabeleland North asebenze amacala angu-421 kukanti nyakenye ngesikhathi esifanayo, aphatha izindaba ezingu-296.

Emacaleni alonyaka, abacuphi laba badazulule angu-322 kungakhathalekile ukuba inengi lawo bekungamacala anzima, angela ngitsho lasibotshwa esazakalayo kumbe ukucatshangelwa. Lanxa kunjalo, amaCID azingele, alwa aze anqoba nge 76%.

Ababotshwe ngesikhathi sinye lonyaka, babe ngu-313. Emacaleni okutshontsha lawo wonke amanye agoqela impahla enjengemali leyinye eyinotho emqoka kuzulu, abacuphi beMatabeleland North bamukela imibiko yempahla ebiza US$150 000-00. Kunani lempahla le, amaCID avumbulule eyeqa ku-US$35 000,00 okutsho ukuba aphumelele nge-23%.

Bakwethu, sinanzelela ukuba nge-76% le etshaywe ngabacuphi bethu, utsotsindini kakukho lapho ayakhona, uyatsha kuphela! Sitshayela uzulu ihlombe ngomsebenzi omuhle kangaka awenzileyo. Phela kakusibacuphi abaphatha umsebenzi wempumelelo lo — ngumphakathi, umanyano kazulu lamapholisa. Impi le engihlala ngikhuluma ngayo ukuba ivutha bhe!

Empahleni le evunjululwe nge-23% enyangeni ezinhlanu ezidluleyo, ngumphakathi njalo ofeze lumsebenzi.

Eminyakeni edluleyo, sande ukwenza inhlolisiso le ngoNtulikazi sigoqela loNhlangula ukuze kube yingxenye ye-50% yomnyaka. Kungaselani, kuNtulikazi sizabe simatasatasa ngomsebenzi wesizwe sonke jikelele owokhetho ngakho-ke, sizaqalisela ekunqobeni lokhu siqhubeke sigcizelela umkhankaso wokugcina ukuthula elizweni.

Ukunqoba kwamapholisa lokhu kuveza ubudlelwano obuhle obuphakathi kukazulu lamapholisa akhe. Kasikhohlwa phela ukuba amapholisa eZRP asebenzela uzulu njalo afolonywa kunye lokuholiswa nguye.

Ngokunjalo; empahleni eyinotho, sisizeni ngokulandelayo mahlabezulu ukuze siyivikele kunye lokuthi lapho eyabe itshontshwe khona; siyivumbulule :

i. Lobani phansi impawu zayo (serial numbers)

ii. Ziphawuleni ngezinye njalo izindlela/ impawu ezingayisizo lezi ezibhalwa ngesikhathi impahla zilungiswa (eziku (i) ngaphezulu.

iii. Fihlani impahla ehuga o‘‘tsotsi’’ efana lemali, ama-laptop, omakhalemkhukhwini leminye imitshina yakulezi insuku.

iv. Nanzelelani impahla yenu ukuze lalapho sokumele liyiqambe phakathi kweyinye kumbe ukuyethula sabufakazi enkundleni yedale lemthethwandaba, libe yazi kunye lokuyiqamba lingathandabuzi.

v. Imali kumele ihlale esiphaleni sayo, ebhanga kumbe lisebenzise eyemtshineni (plastic).

vi. Emalini yemitshineni, qaphelani o ‘‘tsotsi’’ abazalibiza kumbe ukulithinta bethi liphumelele emncintisweni othile ngakho sokumele lifake imali eyinhlawulo ethize efonini ukuze lithunyezelwe amaqubaquba enu angumvuzo wempumelelo leyo. Iyabe iyimibiko yamanga yonke leyo ejonge ukulisenga lokuliqila imali zenu likhangele!

vii. Abanye ngabathathelwa, ukutshintshelwa lokukhandelwa amakhadi okuthatha imali emitshineni le belibele (card cloning). Qaphelani mahlabezulu. Lingancediswa ngumuntu elingamaziyo kumbe ongasebenzi lowomsebenzi

Zinengi-ke izindlela zokulondoloza impahla. Esipholiseni, impahla lomuntu kuqakatheke ngokufanayo. Phela yiwo kanye umsebenzi wamapholisa — ukugcina impahla loluntu esizweni.

Kuhle-ke bakwethu, sixhumane laku – [email protected] kumbe kumhleli.

Share This:

Sponsored Links