uMthunywa
Silo C Dube kugwalo
KHUMBULANI bafundi ukuthi ngeviki ephelileyo sitshiye oKhumalo, lomkakhe uMaNdlovu, kanye lomlamu wakhe uNothando behambise uNkosi esikolo seHumphrey Gibbs. UNkosi wayethole indawo yokuba libhoda.Wayethabile emanzi te uNkosi engatshengisi ukuhlulukelwa lanxa abazali bakhe babezamtshiya kuleso sikolo. Sibonile ukuthi izisebenzi zenzani nxa zitshelwa ukuthi ziyabizwa ngomkhulu wazo.
Sabona uMaTshuma omunye wabomama labo abagcina abantwana esikolo leso esengowethukileyo nxa kuthiwa uyabizwa ehofisini kaMphathisikolo, uDewa. UMaTshuma ufika aguqe ehofisini kaDewa etshengisa ukwesaba okukhulu. Asingeke sitsho ukuthi uMaTshuma uyamhlonipha nje kuphela uDewa. Inhlonipho ayitshengisayo lapha uMaTshuma yikwesaba. Uthi lanxa uKhumalo ethi kasondele amxhawule ukwenza lokho egaqa ngamadolo.
Uzithezela olulenkume uMaTshuma lapho uDewa embuza ukuthi usembonile yini umntwana ababemlethelwe nguKhumalo? UMaTshuma uthi ubengakamboni. UDewa uyambuza uMaTshuma ukuthi ubengakamboni kaveleli ehofisini kaNtokozo na? UMaTshuma waphendula ngenhlonipho ethi, “Ngidlule khona, baba.” Waqhubekela phambili uDewa ebuza uMaTshuma ethi, pho kungani engambonanga umntwana yena ekuleyohofisi labonina?
Wazama ukuphendula egagasa uMaTshuma uDewa wahle wathukuthela ethi, “Ungaboluma ulimi nxa ngikhuluma lawe. Phendula umbuzo wami!” Kwangenela uKhumalo ethi, “Mayuyu, Dewa! Isisebenzi singezwa kuthiwa siyafuneka ehofisini kaMphathi, sisuka singenwe ngumhedehede singabe sisakwazi esikwenzayo. Ngibona angani yikho okwenzakale kudade lo. Umxolele, baba.”
UDewa yena ukuthatha ngenye indlela lokho aphendule uKhumalo ngala, “Ngiyakuzwa okutshoyo , Khumalo, kodwa phela umuntu wonke osebenza abantu kumele atshengisele ubuntu lesisa. Kungenjalo, umuntu akawufanele lowomsebenzi. Akangalibali ukuthi uhola ngabo lababantwana uMaTshuma!”Lokhu kuveza sobala ukuthi uDewa yindoda elukhuni kakhulu nxa sekufika kwezomsebenzi. Yindoda efuna umsebenzi wenziwe ngemfanelo.
UDewa uhle akhulume okusengqondweni yakhe phambi komuntu wemzini uKhumalo. UKhumalo uyamncenga uDewa ukuthi axolele uMaTshuma ngalamazwi: “Kunjalo, Dewa. Amaphutha ngawethu sonke, baba, Mayilalise umhlonga, wena kaMambo.” Lakanye esezwe amazwi kaKhumalo wabhodla uMphathi walaya ukuba uMaTshuma ahambe laboMaNdlovu ewostela. Wasala ezandleni zikaMaTshuma uNkosi.
Ngendlela ugwalo olulotshwe ngayo ukuthi abalingiswa bazikhulumele indaba yabo sihlangana loNkosi esesixoxela ngempilo yakhe eselibhoda eSir Humphrey Gibbs. Indlela uNkosi axoxa ngayo loludaba udinga uswele ukuthi wayeyisilima esinjani enelisa ukuveza udaba lwaso ngendlela emnandi kangaka. Uyasichazela uNkosi ukuthi lanxa wafika esemfitshane lulesi sikolo usakhumbula kakuhle izinsuku zakhe zokuqala eselibhoda. Uthi lathi selisiyatshona elamhlalokho sebebanengi okumangalisayo phakathi komuzi.
Uthi bona abatsha babugubuzela ngamandla ubuthutha. Babona abafika kudala kuleso sikolo bengena ngalumnyango besiyaphuma ngalowaya. UMaTshuma lowo wayenikezwe kuye kwakungasengunina wakhe yedwa kodwa wayesehanqwe yinjetshane angayaziyo.
UNkosi uthi wahlala wathula zwi embhedeni wakhe esekhanuka unina owayehambe wamtshiya. Bengakayi kudla isilayilo, uNkosi uthi uMaTshuma wabahlalisa phansi wabalaya. Uthi batshelwa ukuthi odandabulamacansabola babengafuneki. Wathi nxa bekhona phakathi kwabo babezalaliswa phansi abanye baqethuke emibhedeni. Wathi abatholakala bekwenza lokho babezajeziswa kabuhlungu.
Sizayizwa ngeviki ezayo impilo kaNkosi esebhodingi.
