uMthunywa
Silo C Dube kugwalo
UDABA lwethu selufike lapho oluhlasimulisa khona umzimba. Nxa ungumuntu ongelutho ukwethuka lufunde ngokunanzelela. UKhumalo usilandisela ngobubi asengena kubo njalo kuvela mgceke ukuthi ungumzenzisi omkhulu.
Sikutshile kunsuku ezidlulileyo ukuthi ubezenza othanda isigoga esizelwe kwakhe uNkosiphile kanti asibuzanga elangeni. UKhumalo uzonde ufile ngalokho athi ukwenzelwe ngamadlozi akwabo ukumlethela ihlazo emzini wakhe.
UKhumalo uya enyangeni uMahaqaza nje udinga icebo lokudlulisa leso sigoga. Uhamba ngokubi sibili. Inyanga uMahaqaza umbuza ukuthi kungani edelela amasiko akwabo. Yena ngokwakhe uKhumalo kazake athethele, wacina kudala kuthethela uyise. Nxa uMahaqaza ebuza uKhumalo ukuthi kungani edelela amasiko akwabo ngokungathetheli uthi yena ungumKrestu izinto ezinjalo azivunyelwa ebandleni.
UMahaqaza uyamtshela ukuthi amadlozi akibo uKhumalo omile njalo alambile. Kuthiwa uKhumalo kawananzi amadlozi akibo phezu kokuba amupha inotho yonke alayo kanye lesikhundla esikhulu emsebenzini. Watshelwa ukuthi kabongi ebuzwa ukuthi wayengumuntu onjani? UMahaqaza ukhuluma angathi usemkhalala uKhumalo ngoba umtshela ukuthi kaqhubeke ngobukholwa bakhe babone lapho okuzawela khona induku loxakuxaku.
UMahaqaza uyamxwayisa uKhumalo emtshela ukuthi kakadubeki, khona ezadubeka aze avume ngekhanda njengontulo. Wamtshela ukuthi katsho ukuthi alahle ubukholwa bakhe aziqhenya ngabo. Wamtshela ukuthi amadlozi akibo ayesithi akhunjuzwe ukuthi yiziwula zodwa ezikhohlwa yilapho ezavela khona ziqine ngezinto zemzini.
Abahlakaniphileyo, bakuphithikeza kokubili. UKhumalo uyavuma konke lokho kodwa ucela uMahaqaza ukuthi asuse iyezi eligubuzele umuzi wakhe ethi okunye kuzalandela.
Nxa uKhumalo ekhala ngosizo uMahaqaza umtshela ukuthi kaphumele egcekeni ukuthi ufuna amenzeleni? Wacina embuza esithi, “Ufuna ngikubulalele umntanakho?” Yena uKhumalo uphendula ngokuthi: Isilima lesi esikhuluma ngaso, khulu. Ngingumuntu olesikhundla emsebenzini, njengoba usitsho. Akwenzi ukuthi kuze kwazi uzulu wonke ukuthi ngazala isigoga esesabisayo. Lokhu kuzadala ukuba ngilahlekelwe yisithunzi ngibe lula emehlweni alabo engibakhokhelayo.”
Qaphela ukuthi kathi umntanami kodwa usesithi isilima lesi, uKhumalo. UMahaqaza utshengisa ukuba yinyanga eqotho engavumeli ukusetshenziswa ngabantu besilwa izikhwili zakwabo. Nangu uyala ukuthi kubenguye obulala isigoga sikaKhumalo. Uphendula uKhumalo ngathi, “Lalela jaha leZansi. Mina nxa ngithengwa ukuba ngiphindisele ngokuloya umthakathi, ngiyamloya nta, afe nya alahlwe. Kodwa lokho okokuthi umuntu angithenge ngemali athi ngisukele igazi elimsulwa, hatshi angikwenzi.
“Nxa uthanda ungatsho ngikuphe lokho okucelayo uyezenzela wena ngokwakho. Mina angilifuni ezandleni zami igazi lengane emsulwa. Kumbe njalo ulunywa yimali hamba uyeyiphosela kuZambezi.”
Funda ulandele lokho okwenzakalayo ngemva kwalokhu. UKhumalo wayezimisele ukuthi asuke lapho esiyifezile injongo eyayimlethe koMahaqaza. Lokho kwakuyikuthi asuke esehlomile ukuthi ayesisusela amanqe isigoga sakhe esingelacala.
