uMthunywa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi ziqoqwe nguP Mpofu
Imbongi nguD Mthombeni
Isihloko senkondlo — Indlel’emazombe
Nxa ngibala isihloko sal’inkondlo ngibalomfanekiso wendlela kumbe umgwaqo. Umgwaqo lo kawuqondanga uhamba ujikajika. Kawuqondi nta lapho oyakhona lumgwaqo kodwa uhamba usiba lamakhona okutshengisa ukuthi lindlela kayilula ukuhamba kuyo kodwa ilobunzima. Lakhathesi nxa ngifunda linkondlo iveza umuntu ohamba indlela elobunzima okwenza akhale lo ohamba ngayo athi, “Hay’okwami, ngizakufa ngimaqumbi.”
Lamazwi aphetha iziqendu zonke okutshengisa ukuthi kalupheli lolu hlupho alalo lumuntu okwenza athi njengoba kunje uzakufa efuthelene, egqubelene umoya wakhe ungakhululekanga ngenxa yobunzima ahlangana labo lapha emhlabeni. Akula omncedayo kulumhlaba ngalokho uzakufa efuthelene, egqubelene ezondile. Uyavuma lumuntu ukuthi wenziwa emhlabeni ukuthi aphile. Ekuphileni lapha izigigaba zomhlaba uyazibona. Phezu kwalokho izenzo zomhlaba zimnamathele. Ngalokho-ke usekhala ukuthi uzakufa efuthelene, egqubelene, engachelesanga ngenxa yezenzo zomhlaba.
Akulamuntu ongamthuma lapha emhlabeni ngoba kazele. Omunye lomunye uthuma umntanakhe, pho yena uyathuma bani njengoba engazele? Engaba lomngane ufiselwa okubi. Engaba ngumyanga uhlekwa njalo nje okokuthi kasakwazi ukuthi enzeni. Usekhala ngokuthi uzakufa emaqumbi, efuthelene luphela. Lanxa ethi uyaphumula, uphumula okomzimba kuphela kodwa ingqondo iyazula nje, okutshengisa ukuthi kayihlalisekanga.
Alale afe athi nya kodwa emaphutsheni athwale gadalala.
“Ngif’okobuthong’emaphutsheni ngithwale gadalala.” Azenze ogulayo ngenxa yobuvila lakho akulancedo ngoba indlala iyamhlasela imphalaphale, yikho nje ekhala ngokuthi uzakufa emaqumbi, egqubelene kungekho angakwenza. Ethi usachelesile kufike umbiko wokuthi omunye wezihlobo zakhe usebatshiyile. Ethi usathi ukuzwile ezwe izifuyo zakhe kuthiwe sezonele umakhelwane wakhe. Zinhlupho ezimhlaselayo zonke lezi.
Uthi esadangele, elusizi, edanile, uzibani abesefikile engofuna imali yakhe. Lokhu konke kwenza avume ukuthi uzakufa emaqumbi, efuthelene kungekho ukukhululeka emoyeni. Kunzima emhlabeni ngoba nangu lumuntu uthi abeyisinothi, isipatsha, izigqekezi zamemuka inotho yakhe. Abengumyanga, ompofu, isililo sezingane siyanda, okutsho ukuthi abantwana bayabe sebekhaliswa yindlala ngoba kulobuyanga lapha ekhaya.
Phezu kwakho konke lokhu izingane lazo zimlethela imikhokha. Lokhu kungabe kusitsho ukuthi izingane ziyahamba ziyedala amacala acina ehlawulwa nguye. “Ngibe yisinothi, izigqekezi zona ziyangemuka. Ngibe ngompofu, izililo zezingane ziyanda, Njal’izingane’imikhokha zingikhokhele. Hay’okwami, ngizakufa ngimaqumbi.” Akulakuphumula empilweni yalo umuntu, igcwele ubunzima yikho nje ethi uzakufa umoya wakhe ubophekile, ungakhululekanga, emaqumbi.
Abesemaphandleni lakho akulakuphumula ngoba lamazolo ekuseni agila imikhuba akuhambeki kuhle.
Abesemadolobheni, udubo luyaphambili. Akulampilo yamahala edolobheni. Uthwele nzima ngoba ezakhe izikhwama azilamali ziyagxagxaza. Imigwaqo yasemadolobheni layo imumethe izimfa. Ungahamba butshapha emigwaqweni imota ziyakutshaya uyekogoqwanyawo. Uphelelwe lumuntu, akula lapho okulobubelo khona yikho evuma ukuthi uzakufa emaqumbi.
